De invloed van het werkgeheugen op de relatie tussen getalbegrip en rekenvaardigheid bij dyscalculie

Abstract

Naast symbolisch getalbegrip, wordt ook steeds meer bewijs gevonden voor het visueel-ruimtelijk en verbaal werkgeheugen als sterke voorspellers van rekenvaardigheid. De invloed van deze werkgeheugencomponenten op de rekenvaardigheid wisselt naar de leeftijd van het kind en de mate het kind getalbegrip beheerst. Voor typisch presterende kinderen geldt: hoe jonger het kind, hoe minder ontwikkeld het getalbegrip, hoe groter het beroep op het visueel-ruimtelijk werkgeheugen. Kinderen met dyscalculie hebben in vergelijking met hun leeftijdsgenoten een minder ontwikkeld getalbegrip. Nog niet eerder werd onderzocht of zij, net als het jonge kind in vergelijking met het oudere kind, een groter beroep doen op het visueel-ruimtelijk werkgeheugen dan hun typisch ontwikkelde leeftijdsgenoten. In het huidige onderzoek is onderzocht in hoeverre het visueel-ruimtelijk en het verbaal werkgeheugen de relatie tussen getalbegrip en rekenvaardigheid modereren voor kinderen met en zonder dyscalculie. De steekproef bestond uit 39 kinderen in de leeftijd van 8 tot en met 14 jaar, waarvan 18 kinderen met dyscalculie. Voor het meten van symbolisch getalbegrip werd de experimentele symbolische vergelijkingstaak uitgevoerd. Het Apen- en Leeuwenspel werd gebruikt om het verbaal en het visueel-ruimtelijk werkgeheugen te meten. De rekenvaardigheid werd gemeten met de Tempo-Test-Rekenen (TTR; De Vos, 1992). Uit de resultaten blijkt dat voor zowel de kinderen met dyscalculie als voor de controlegroep geen significante moderatie-effecten werden gevonden voor het visueel-ruimtelijk, dan wel het verbaal werkgeheugen. Wel werd bewijs gevonden voor het hoofdeffect van getalbegrip op de rekenvaardigheid van typisch presterende kinderen. Opvallend was het minimale verschil tussen de groep kinderen met dyscalculie en de controlegroep in de prestatie op de symbolische vergelijkingstaak. Voor toekomstig onderzoek wordt een grotere steekproef aanbevolen, waarin een complexere taak symbolische vergelijkingstaak wordt opgenomen.