Fysiek verbeeldende werkvormen

Abstract

In het huidige (aardrijkskunde)onderwijs wordt tegen twee problemen aangelopen. De intrinsieke motivatie van leerlingen is laag en de lesstof beklijft onvoldoende. Hierdoor is het leerrendement in het onderwijs lager dan gewenst. Om beide problemen aan te pakken moet er in de didactiek van het aardrijkskundeonderwijs iets veranderen. Dit onderzoek laat een nieuwe didactische aanpak voor het aardrijkskundeonderwijs zien en biedt handvaten voor het ontwerpen en effectief inzetten van dit soort werkvormen. De volgende onderzoeksvraag is opgesteld: hoe kunnen fysiek verbeeldende werkvormen het beste ontworpen en uitgevoerd worden, zodat ze effectief en uitvoerbaar zijn? Voor fysiek verbeeldende werkvormen kan de volgende definitie worden gebruikt: leerlingen leren door lichamelijk activiteiten (zich verplaatsen door het lokaal of handelingen op hun plaats), waardoor (geografische) processen worden verduidelijkt, nagebootst en/of vereenvoudigd. De beantwoording van de onderzoeksvraag is opgesplitst in twee delen. Deel een is het voorbereidend onderzoek, wat is gebaseerd op interviews en literatuurstudie. Het tweede deel is een ontwerponderzoek, gebaseerd op de stappen van Educational Design Research. Deze onderzoekmethode bestaat uit het formuleren van een productvoorstel, een screening, een focusgroep, een walkthrough en een try-out. Uit het onderzoek blijkt dat fysiek verbeeldende werkvormen vanuit zowel de theorie als de praktijk een waardevolle toevoeging voor het onderwijs zijn en dat betrokken vakdidactici, docenten en leerlingen erg enthousiast zijn. De werkvormen en ontwerpprincipes kunnen direct worden toegepast in de praktijk van het voortgezet onderwijs. Vervolgonderzoek zou zich kunnen richten op het experimenteel uittesten van het leereffect of het steekproefsgewijs onderzoeken naar de algemene houding van docenten en leerlingen tegenover fysiek verbeeldende werkvormen.