Autonomie en pensioenwensen: In hoeverre versterken de verschillen in gender en opleiding het effect van autonomie op de gewenste pensioenleeftijd?

Abstract

In dit paper gaan we in op de rol van werkgerelateerde autonomie ter verklaring van de gewenste pensioenleeftijd. Theoretische onderbouwing is afkomstig van de Self-Determination Theory, waarin de nadruk ligt op autonomie en motivatie. We beargumenteren dat mannen meer profiteren van werk- gerelateerde autonomie dan vrouwen ter voorspelling van de gewenste pensioenleeftijd op basis van masculiene stereotypering en het aanpassen van vrouwen aan het pensioen van de echtgenoot. Daarnaast beargumenteren we dat hoger opgeleiden meer profiteren van werkgerelateerde autonomie ter verklaring van de gewenste pensioenleeftijd op basis van de verschillen in motivatie tussen hoog en laag opgeleiden. In het tweede gedeelte van dit onderzoek is onder 6356 respondenten getest in hoeverre genderverschillen en verschillen in opleidingsniveau het effect van werkgerelateerde autonomie op de gewenste pensioenleeftijd versterken. Daarbij wordt gebruikt gemaakt van de vijfde dataronde (2010) van de European Social Survey (ESS). De resultaten uit de lineaire regressieanalyse laten naar verwachting zien dat autonomie bijdraagt aan een hogere gewenste pensioenleeftijd. Verder laat deze zien dat het effect van autonomie op de pensioenleeftijd niet groter is voor mannen of vrouwen. Wel tonen we aan dat het effect van werkgerelateerde autonomie op de gewenste pensioenleeftijd wordt versterkt naarmate men een hoger opleidingsniveau heeft. We vinden hiervoor een sterk effect.