Wanneer taal het klaslokaal overstijgt: Over het onderwijzen van pragmatiek in de onderbouw

Abstract

Dit artikel beschrijft een onderzoek naar de manier waarop pragmatiek wordt onderwezen in de onderbouw van havo/vwo-scholen in Nederland. Het onderzoek is gedaan in het tweede leerjaar van drie verschillende havo/vwo-scholen, voor zowel Engels, Frans als Spaans. In dit onderzoek is gekeken of en op welke manier deze cultuurgebonden taalhandelingen terugkomen in de lesmethodes, namelijk in de vorm van authentiek materiaal, chunks of expliciete regels. Daarnaast zijn dertien docenten geënquêteerd, waarbij hen is gevraagd naar hun mening over pragmatiek en de aandacht die zij aan cultuurgebonden omgangsvormen besteden in de lespraktijk. Analyse van de lesmethodes liet zien dat veel taalhandelingen voorkomen in authentiek materiaal en dat de methodes Engels en Frans daarnaast ook chunks aanbieden. Echter, geen van de methodes biedt leerlingen expliciete regels om hen uit te leggen hoe men in het land van de doeltaal met elkaar communiceert. Docenten gaven in de enquête aan dat zij pragmatiek van belang vinden, maar ze besteden er niet expliciet extra aandacht aan.