Hongeren naar gerechtigheid: Een historische analyse van de plaats van religie in de collectieve betekenis van de hongerstaking (1980-81) van IRA-lid Bobby Sands

Abstract

Op 5 mei 1981 ging Bobby Sands (1954 – 1981) als lid van de Irish Republican Army (IRA) in hongerstaking. Hij deed dit als onderdeel van een bredere campagne die de IRA in die periode voerde voor het verkrijgen van politieke status voor republikeinse paramilitaire gevangenen in Noord-Ierland. Sands overleed aan de gevolgen van zijn hongerstaking en ging de boeken in als een katholieke/nationalistische volksheld. Hoewel zijn actie politiek gemotiveerd was, was de collectieve betekenis ervan religieus geladen. Politiek-historische en godsdienstsociologische analyses van de (Noord-)Ierse geschiedenis bieden inzicht in deze dubbelzinnigheid. De collectieve betekenisgeving van de hongerstaking van Sands kwam voort uit een nationalistische traditie met katholieke wortels, waardoor religieuze taal en symbolen onderdeel waren van het referentiekader van waaruit men de actie betekenis gaf. Sands belichaamde het Iers-nationalistische ideaal dat lijden in naam van het Ierse volk een offer kon zijn dat bijdroeg aan het tot verlossing brengen van de door de Britten onderdrukte gemeenschap. Omdat Sands via zijn hongerstaking aanspraak maakte op de sociale cohesie van deze gemeenschap, die deels was voortgekomen uit het katholicisme, kreeg Sands politieke actie dus deels betekenis in een deels religieus discours.