Van individueel naar collectief: collectieve inbedding van ondersteuningsvragen Een kwalitatief onderzoek naar belemmerende en bevorderende factoren in de collectieve inbedding van ondersteuningsvragen door formele zorgverleners in sociale (wijk) teams.

Abstract

Ongeveer 2,1 miljoen Nederlanders hebben een ondersteuningsvraag op het gebied van zelfredzaamheid en hebben in 2015 gebruik gemaakt van een individuele zorgvoorziening (SCP, 2016). In de huidige samenleving streeft het beleid echter naar een verschuiving van ‘individuele- naar collectieve voorzieningen’ (RIVM, 2014). Deze verschuiving vraagt een verandering in handelingswijzen van formele zorgverleners in sociale teams van Gemeente Deventer, die te maken krijgen met ondersteuningsvragen van burgers. In dit onderzoek stond daarom centraal inzicht te bieden in de wijze waarop formele zorgverleners ondersteuningsvragen op een collectieve wijze inbedden en wat hierin bevorderend of belemmerend werkt. Er is gebleken dat ondersteuningsvragen worden doorverwezen naar bestaande (formele, algemene en informele) collectieve initiatieven en dat formele zorgverleners een ondersteunende of faciliterende rol hebben in het (mede) opzetten van collectieve initiatieven. Om voor een collectieve ondersteuningsmogelijkheid te kiezen, komen verschillende overwegingen aan bod, zoals kostenreductie en mogelijkheid tot contact. In het doorverwijzen en (mede) opzetten, spelen verschillende factoren een rol die hierin een bevorderende of belemmerende invloed hebben. Opvallend is dat bevorderende factoren (zoals kennis van de wijk, tijd en budget) veelal belemmerende factoren worden, wanneer die factoren niet aanwezig zijn. De bevorderende en belemmerende factoren zijn te verdelen in drie categorieën: ‘(handelingswijzen van) Formele Zorgverleners’, ‘Bewoners’ en ‘Externe Factoren’. Naar aanleiding van de factoren wordt er aanbevolen om te voldoen aan voorwaarden (voor succesvolle medewerking aan het collectief inbedden van ondersteuningsvragen) die in de Collectieve Handelingstheorie naar voren komen: investeren in een gemeenschappelijk belang met samenwerkingsrelaties en zichtbaarheid van participatie vergroten door te investeren in bevorderende factoren. Daarnaast wordt aanbevolen onderzoek te doen naar hoe collectieve voorzieningen en bewoners de samenwerking met formele zorgverleners ervaren, omdat de doelstelling van sociale teams uiteindelijk is om zorg zo goed en zo dicht mogelijk bij bewoners te houden (Movisie, 2016).