Van Moedergodin tot Medusa. De slang als symbool voor mythologische vrouwen in hedendaagse kunst

Abstract

De slang is een eeuwenoud symbool met verschillende betekenissen in de kunstgeschiedenis, dat in de hedendaagse kunst nog steeds voorkomt. Vrouwelijke kunstenaars lijken het wezen met een variatie aan betekenissen te gebruiken in hun werk om verschillende boodschappen over te brengen. De betekenis en het gebruik van de slang in de hedendaagse kunst door vrouwelijke kunstenaars wordt hier onderzocht. Hiervoor is gekeken naar werk en literatuur van onder andere Carolee Schneemann, Marina Abramović, Nancy Spero en Wangechi Mutu, die de slang regelmatig afbeelden of gebruiken in hun oeuvre. Er wordt gevonden dat de slang in deze werken al attribuut van de Moedergodin kan zijn afgebeeld, waarmee ook wordt verwezen naar de rol van de vrouw door de geschiedenis heen en hoe zij in de kunstgeschiedenis is weergegeven. Hiermee wordt tevens een beeld geschept van een actieve, vrouwelijke kunstgeschiedenis. Deze figuur van de Moedergodin gaat over naar die van de Medusa, waarmee de vrouw als een destructieve kracht wordt gepresenteerd die inspeelt op mannelijke angsten. Met deze associatie wordt ingegaan op de historische rol van de vrouw, maar ook op eigentijdse stereotypering en de male gaze. Door de Medusa in een nieuwe context te plaatsen blijken de kunstenaressen in dit onderzoek een eigentijdse betekenis te geven aan deze figuur en de Moedergodin, die hiermee versmelt. Op deze manier weten de kunstenaressen de slang als symbool te gebruiken om hun eigen verhaal of het verhaal en de representatie van de vrouw in een patriarchale samenleving over te brengen.