Lautes Denken mit literarischen Texten. Untersuchung nach literarischem Lesen in der Fremdsprache Deutsch in den Niederlanden

Abstract

Aan de hand van de methode „laut Denken/thinking aloud“ zijn in deze Masterscriptie de hindernissen bij het lezen van literaire werken in het Duits, door Nederlandse scholieren op vwo 4 en vwo 5 niveau onderzocht. De teksten waren gekozen uit de catalogus voor Duitse literatuur op www.lezenvoordelijst.nl. De kriteria voor de indeling van Duitse werken in de katalogus, zijn dezelfde als de kriteria voor de Nederlandse werken. Doel van deze studie is, de kriteria met de concrete leeservaring van Duitse literaire werken aan te vullen. Ondanks dat de werken in de systematiek van de website voor de scholieren als passend verondersteld werden, ondervonden de leerlingen diverse moeilijkheden bij het begrijpen van de teksten. In de eerste plaats zorgde de woordenschat voor problemen. De teksten deden ook een groot beroep op de algemene ontwikkeling van de lezers, die daar in geringe mate aan bleken te kunnen beantwoorden. Opvallend was verder, dat het lezen van een langere tekst, zonder door vragen of opgaven geleid te worden, het lezen op zichzelf bemoeilijkte. Ten slotte viel op, dat waar de verschillende tekstuele en inhoudelijke elementen door de lezers herkend werden, de lezers nauwelijks tot reconstructie van samenhang tussen tekststruktuur en inhoud en daarmee tot constructie van de literair verbeelde wereld konden komen. Samen met de eerdergenoemde moeilijkheden bij het lezen van langere teksten, leidt dit tot de veronderstelling, dat het lezen van literaire teksten op zichzelf en dus als andere vaardigheid gezien en begeleid moet worden dan het lezen van informatieve teksten. Bovendien is noodzakelijk gebleken, dat voor het tekstbegrip van de leerlingen noodzakelijk is, begeleidende informatie over de inhoudelijke context van een literair werk te krijgen.