De rol van schaamte, taboe en sociale isolatie in de behandeling van niet-westerse jongeren met een licht verstandelijke beperking en gedragsproblematiek binnen orthopedagogische behandelcentra

Abstract

Achtergrond. Schaamte en taboe (voor de licht verstandelijke beperking [LVB], gedragsproblematiek en de hiervoor betrokken hulpverlening) en sociale isolatie als gevolg hiervan, lijken een rol te spelen in de door begeleiders ervaren knelpunten in de behandeling van niet-westerse jongeren met een LVB en gedragsproblematiek en hun ouders binnen de Nederlandse orthopedagogische behandelcentra (OBC’s). Hoe dat er voor deze doelgroep uitziet, is niet eerder onderzocht. Doel. Onderzoeken in welke mate en op welke wijze schaamte, taboe en sociale isolatie een verklaring bieden voor de ervaren knelpunten en wat voor handelingsadviezen geformuleerd kunnen worden om deze knelpunten te verminderen. Methoden. Literatuur over dit thema in de algemene bevolking is bestudeerd. Vervolgens zijn bij 17 westerse en niet-westerse begeleiders en experts, bekend met deze doelgroep, kwalitatieve semistructurele interviews afgenomen over deze onderwerpen bij jongeren met een LVB en hun ouders. Resultaten. Ook voor jongeren met een LVB en hun ouders zorgen schaamte, taboe en sociale isolatie als gevolg hiervan voor de ervaren knelpunten in de alledaagse begeleiding, met name voor Turkse of Marokkaanse ouders. Niet-westerse hulpverleners zijn sensitiever in het identificeren van schaamte, taboe en sociale isolatie. Handelingsadviezen benadrukken het opbouwen van een vertrouwensband om deze knelpunten te verminderen, door o.a. versimpelde en concrete psycho-educatie, meer tijd te investeren en een respectvolle en niet-oordelende benaderingswijze. Discussie. De rol van schaamte, taboe en sociale isolatie in de behandeling lijkt niet anders dan voor jongeren zonder een LVB, net als het belang van algemene werkzame professionalfactoren.