Observatie instrument voor optimaal leerrendement uit ICT-gebruik op schoolniveau

Abstract

In dit artikel wordt onderzoek gedaan naar ICT-gebruik in de klas. Kennisnet heeft op basis van het Vier in Balans model instrument X ontwikkeld om leerkrachten te helpen observaties uit te voeren bij elkaar in de klas. Kennisnet stelt dat een optimaal leerrendement pas behaald kan worden wanneer de manier van lesgeven in balans is met de manier waarop ICT ingezet wordt. Het geoptimaliseerde instrument Y is gebaseerd op de zoektocht naar balans tussen de manier waarop leerkrachten hun deskundigheid inzetten, te noemen ‘didactische visie’, en de manier waarop ICT wordt ingezet, te noemen ‘infrastructuur’. De onderzoeksvraag in dit rapport luidt als volgt: “In hoeverre kan Instrument Y ingezet worden om optimaal rendement uit ICT-gebruik te halen door te zoeken naar een balans tussen didactische deskundigheid en ICT-infrastructuur?” Om het instrument te toetsen zijn interviews gehouden met basisschoolleerkrachten. Deze zijn geanalyseerd in NVivo. Ook zijn er negen video-opnames gemaakt van lessen op drie verschillende scholen. Aan de hand van deze video-opnames is het observatie instrument ingevuld om zo het instrument te toetsen op betrouwbaarheid en validiteit. Ook is gekeken of er werkelijk een patroon in de data zichtbaar werd om een balans of onbalans te kunnen constateren. Volgens de interviews is de behoefte aan en bruikbaarheid van een dergelijk instrument groot, vooral omdat leerkrachten vooral individueel bezig zijn met het inrichten van een lessituatie. De betrouwbaarheid bleek laag bij een vijfpunts Likertschaal, maar hoog wanneer gekeken wordt naar of een factor wel of niet aanwezig is: κ = 0,70. De validiteit van dit instrument, gesplitst op de twee hoofdconstructen, is laag, het onderwerp ‘deskundigheid’ geeft α = 0.57 aan. Het onderwerp ‘infrastructuur’ geeft α = 0.13 aan. Een patroon werd zichtbaar in de resultaten en bij alle observaties is een balans te constateren. Dit instrument heeft de potentie inzetbaar te zijn, er is echter vervolgonderzoek nodig om dit resultaat te optimaliseren. Hiervoor zal vooral een grotere steekproef nodig zijn.