het 'postmoderne' digitale Rijksmuseum: op weg naar een participatory historical culture?

Abstract

De theorie omtrent public history pleit ervoor dat de autoriteit van de academisch geschoolde historicus inzake zeggenschap over het verleden gedeeld dient te worden met het lekenpubliek. De inbreng van de leek heeft binnen de public history- stroming aan kracht gewonnen, daar publiekshistorici van mening zijn dat ook niet-historici een waardevolle bijdrage kunnen leveren aan het proces van zin- en betekenisgeving omtrent het verleden. Echter, in de praktijk blijkt veelal dat het publiek nog altijd veel waarde hecht aan de autoriteit van de professionele historicus en nog graag ‘onderwezen’ wil worden. Ook lijken instituten als (kunst)historische musea nog niet volledig bereid om autoriteit en zeggenschap over het verleden te delen met het publiek. Met de opkomst van digitale middelen in de museumwereld rees de verwachting dat deze een nog sterkere democratische tendens teweeg zouden brengen met betrekking tot het museumbezoek in het voordeel van het publiek. Digitale middelen zouden de democratische historische cultuur kunnen bevorderen en het publiek kunnen empoweren. De bezoeker heeft nu immers de mogelijkheid om zijn of haar eigen smart device (laptop, tablet, smartphone) in te zetten in de door het museum ontwikkelde educatieve, digitale applicaties en het culturele en historische leerproces. De democratische potentie van digitale middelen, met name de mogelijkheid om als platform voor dialoog tussen museum en bezoeker en bezoekers onderling te fungeren, is in het Rijksmuseum nog niet van de grond gekomen. Het Rijksmuseum, dat prijswinnaar is inzake digitale informatieverschaffing en programma’s met amusementswaarde, blijkt op digitaal niveau nog niet bereid om een participatory historical culture, alsook een gedeelde autoriteit over het verleden op virtueel niveau, te genereren tussen professional en leek. De status quo van digitale middelen binnen en buiten de muren van het Rijksmuseum lijkt meer de nadruk te leggen op educatie en het betrekken van de bezoeker bij de collectie en het museum an sich, dan dat deze tracht een wederkerige relatie tussen museum en publiek te doen ontstaan.