Met de billen bloot. Een onderzoek naar de verbeeldingsprincipes van het naakte lichaam in Body On en Offnature

Abstract

In dit onderzoek staat de naaktheid van de performers centraal in het licht van de performatieve wending en, als gevolg hiervan, hoe deze naaktheid als verheviging van de werkelijkheid de perceptie van de toeschouwer beïnvloedt. De voorstellingen Body On (Wild Vlees) en Offnature (Deborah Hazler) gelden hierbij als casestudies.

De kernvraag van dit onderzoek luidt: Op welke wijze worden naaktheid en de materialiteit van het fysieke lichaam ingezet in Body On en Offnature, om een ervaring bij het publiek op te roepen waarbij tegen bestaande conventies en kijkwijzen ingegaan wordt? Er wordt tot een antwoord op deze vraag gekomen door de diverse verbeeldingsprincipes van het naakte lichaam in de dans uiteen te zetten en te analyseren, aan de hand van enkele deelvragen. Deze deelvragen zijn gecentreerd rondom diverse fenomenen of concepten (soms impliciet, soms expliciet aan het naakte lichaam) die in beide voorstellingen naar boven komen. Zo hebben de naakte lichamen bijvoorbeeld allen een duidelijke sekse, wat vragen oproept over gender als sociaal construct en de gegenderde perceptie. Hoe functioneert gegenderde perceptie wanneer er sprake is van expliciete naaktheid? Ook wordt er in beide performances speeksel toegepast. Hoe beïnvloedt deze lichamelijke abjectie de perceptie van het naakte lichaam, en hoe verhoudt dit zich tot sociale abjectie? Binnen beide performances wordt gespeeld met het uitdagen van het publiek en het verlangen. Hoe verhouden de handelingen van de performers en de relaties van de performers onderling zich tot de relatie die aangegaan wordt met het publiek, en relaties van het publiek onderling? Tevens is het gebruik van tijd en ruimte zeer belangrijk in de performances – bijvoorbeeld in het licht van het eventuele verlangen - waarbij de nadruk binnen de analyse ligt op de lichamelijkheid van het tijdgebruik en de ruimtelijkheid. Wat hebben afstand en nabijheid of vertraging en versnelling bijvoorbeeld voor gevolgen voor de perceptie van het aanwezige naakte lichaam; hoe sturen de naakte lichamen in een specifieke tijd en ruimte de ervaring van de toeschouwer? De performances gelden als aanleiding tot de reflectie op en de analyse van noties als abjectie, gender, ‘de Ander’, fysionomie, versnelling, nabijheid en verlangen, in het licht van het tegengaan van binairiteit en dualisme in de perceptie en het denken. Door in dit onderzoek expliciet te maken op welke wijze de performances spelen met diverse dualismen door specifieke verbeeldingsprincipes in te zetten hoop ik inzicht te bieden in de mogelijkheden van het naakte lichaam op het podium anno 2015.