Het Strategisch Inlichtingensysteem binnen de VN: De 'Spin in het Web' of het 'Vijfde Wiel aan de Wagen'? Een Vergelijkend Onderzoek naar het Functioneren van het Strategisch Inlichtingensysteem Binnen de Verenigde Naties in Relatie tot Vier Vredesmissies in de Periode 1960-2005.

Abstract

In deze scriptie wordt de invloed van het strategisch inlichtingensysteem binnen de Verenigde Naties op het verloop van vredesmissies onderzocht. Dit onderzoek sluit aan bij het huidige wetenschappelijke debat dat zich richt op de vraag op welk niveau (operationeel of strategisch) een inlichtingensysteem binnen de VN het best functioneert, en in het verlengde daarvan, of een inlichtingensysteem op strategisch niveau daadwerkelijk noodzakelijk is. Aan de hand van een vergelijkend onderzoek worden vier vredesmissies getoetst. De missies UNTAG in Namibië (1989-1990) en UNAMSIL in Sierra Leone (1999-2005), die plaats hadden in de periode dat er binnen de VN een strategisch inlichtingensysteem actief was (het Office for Research and the Collection of Information [ORCI] in de periode 1987-1992 en de in 1997 opgerichte Strategic Planning Unit [SPU]) worden vergeleken met de missies ONUC in Congo (1960-1964) en UNAMIR in Rwanda (1993-1996), die plaats hadden in een periode waarin er binnen de VN geen strategisch inlichtingensysteem actief was. De missies worden vergeleken met behulp van een onderzoeksmodel dat is gebaseerd op een rapport van de Lessons Learned Unit van de VN uit 1999. Uit dat onderzoek blijkt dat de drie missies UNTAG, UNAMSIL en ONUC in hoge mate overeenkomsten vertonen terwijl UNAMIR, om politieke redenen, een uitzondering vormt. De missies die uitgevoerd werden onder een strategisch inlichtingensysteem (UNTAG en UNAMSIL) komen dus nauwelijks beter uit de bus dan de missie (ONUC) die het zonder zo’n systeem moest stellen. Uit de bevindingen komt echter ook naar voren dat de disseminatie van inlichtingen van het tactisch/operationeel niveau naar het strategisch niveau, bij zowel UNTAG als UNAMSIL haperde. Dit had een belemmerende werking op het functioneren van ORCI en de SPU, hetgeen de resultaten van het onderzoek zou kunnen verklaren. Omdat de problemen zich dus, in ieder geval deels, buiten het strategisch niveau voordeden, is afschaffing van het strategisch inlichtingensysteem daarom geen logische gevolgtrekking. In dit onderzoek wordt dan ook gepleit voor de implementatie van hervormingen die gericht zijn op het strategisch inlichtingensysteem en op de inlichtingenstroom tussen de verschillende niveaus.