Structural Adjustment Hoe Washington het Internationaal Monitair Fonds overnam
Summary
In deze scriptie wil ik verklaren waarom structural adjustment is ontstaan. Hierbij staat de volgende vraag centraal: In hoeverre speelden politieke motivaties een rol bij het ontstaan van het structural adjustment–beleid van het IMF in de jaren tachtig van de vorige eeuw? Een groot deel van de kritiek op het beleid is naar mijn mening te verklaren aan de hand van de doeleinden achter het ontstaan van het beleid. Mijn thesis is dat het structural adjustment-beleid niet alleen is ontstaan om wille van economische doelstellingen, zoals het stabiliseren van economieën, of andere economische rationaliteit die men zou moeten verlangen van een instituut als het IMF. Naast (economische) welwillendheid vanuit het IMF waren er twee andere motieven die de strategie van het IMF voor het bestrijden van de schuldencrisis in de jaren tachtig verklaren.
Ten eerste waren de jaren tachtig ook zeer problematische jaren voor het IMF zelf. De liberale westerse staten, tot eind jaren zeventig nog de belangrijkste ontvangers van leningen van het IMF, hadden zichzelf uit de financiële problemen van de jaren zeventig geholpen en hierdoor leek het IMF een overbodig instituut te worden. Het bestaansrecht van het IMF kwam in gevaar. Daarbij kwam dat het IMF ook zelf in financiële moeilijkheden zat dankzij de veranderingen in de wereldeconomie. Door de schuldencrisis in de jaren tachtig hadden in de Derde Wereld veel staten juist erg veel behoefte aan leningen, waardoor het IMF weer werk en inkomsten had. Ik zal bewijzen dat Structural adjustment een soort garantie voor het IMF was. Dit beleid gaf het IMF een bestaansrecht, maar er moest een garantie zijn dat deze arme en vaak toch ook instabiele landen in staat waren de leningen terug te betalen.
Ten tweede speelde de Koude Oorlog een zeer belangrijke rol in het ontstaan van het structural adjustment-beleid. Uit recente onderzoeken blijkt dat de Derde Wereld een belangrijk strijdterrein was voor de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie en aan het einde van de jaren zeventig had de Sovjet-Unie een aantal belangrijke overwinningen geboekt. Een aantal derdewereldlanden zag meer in het socialisme en waren bondgenoot van de Sovjet-Unie. De schuldencrisis bracht mogelijkheden voor de Verenigde Staten om de Derde Wereld ideologisch terug te veroveren. Hiervoor gebruikten de Verenigde Staten het IMF. De neoliberale politieke elite van Verenigde Staten geloofde dat een liberale markt en democratie samengingen: democratie en vrijheid werden bewerkstelligd door de structuur van een land aan te passen. Daarnaast zorgde de neoliberale president Ronald Reagan voor een hernieuwing van het geopolitieke denken. Hij zag de Sovjet-Unie, na een periode van detente, als een directe bedreiging voor de Verenigde Staten. Wat ik wil bewijzen is dat Structural Adjustment één van de wapens van de Verenigde Staten was om de strijd tegen het communisme in de Derde Wereld te winnen.