De kwaliteit van leerkracht-kind interacties in relatie tot transitietijd: Een mixed method onderzoek om te komen tot aanbevelingen voor de praktijk.

Abstract

Kinderen afkomstig uit gezinnen met een laag inkomen en/of migranten beginnen vaker met een achterstand aan de basisschool ten opzichte van kinderen afkomstig uit gezinnen met een gemiddeld of hoog inkomen. Om de achterstand in cognitie, taalvaardigheid, geletterdheid en rekenvaardigheid te verbeteren, is er voor- en vroegschoolse educatie (VVE). Uit longitudinaal onderzoek blijkt dat de tijd die kinderen aanwezig zijn op voor- en vroegscholen voor een aanzienlijk deel bestaat uit transitietijd. Transitietijd is de tijd dat kinderen dwalen, wachten, wisselen of opruimen (Henrichs & Leseman, 2014; Early et al. 2010; De Haan et al., 2014). De laatste cijfers uit het onderzoek van Henrichs & Leseman (2014) laten zien dat gemiddeld 20% van de dag bestaat uit transitietijd. Het doel van het huidige onderzoek was het schrijven van praktijkgerichte aanbevelingen om transitietijd te reduceren en beter te benutten, zodat deze bijdraagt aan de ontwikkeling van de doelgroepkinderen. Dit wordt onderzocht middels het vergelijken van leerkrachten die hoog en laag scoren op transitietijd. Dit is gedaan aan de hand van snapshot-, CLASS- en diepteobservaties. De resultaten van dit onderzoek laten zien, dat er samenhang is tussen transitietijd en de verschillende domeinen (Emotionele Ondersteuning en Groepsorganisatie) en dimensies (Kind Perspectief, Kwaliteit van Feedback en Stimuleren van Taal) van CLASS. Deze relatie wordt ook bevestigd door het uitgevoerde diepteonderzoek. Het meest opvallende dat uit de diepte observaties naar voren kwam, is dat transitietijd vooral wordt veroorzaakt door een groot aandeel leerkracht gestuurde activiteiten, waarbij weinig ruimte is voor creativiteit en autonomie van het kind. Leerkrachten met minder transitietijd hielden rekening met het kindperspectief waardoor kinderen actief betrokken bleven tijdens de activiteiten.