Veilige basis in de klas. Een multi – level onderzoek naar de sociale relaties in de klas (leerkracht – leerling relatie en de kwaliteit van de sociale relaties tussen leerlingen onderling)

Abstract

Sociaal gedrag van kinderen ontwikkelt zich binnen verschillende contextuele systemen en moet verklaard worden aan de hand van deze verschillende systemen. Het Contextual Systems Model (CMS) stelt dat het kind zich ontwikkelt in de verschillende systemen binnen de school, waaronder de klas, de leraar en het individuele kind en familiesystemen. In dit onderzoek wordt de relatie tussen het klasklimaat, de leerkracht – leerling relatie, de sociale relaties van leerlingen onderling en individuele kind-en gezinskenmerken vanuit twee perspectieven onderzocht: vanuit de leerkracht en vanuit het kind. In dit ondezoek is specifiek onderzocht of het klasklimaat, de leerkracht – leerling relatie en collectieve kenmerken van de klas samenhangen met de sociale relaties van leerlingen onderling. Daarnaast is onderzocht of het klasklimaat, de collectieve kenmerken van de klas, kind- en gezinskenmerken samenhangen met de leerkracht – leerling relatie. De data zijn verkregen uit een longitudinale study ‘Preventie in de Keten’ waarbij in dit onderzoek gebruik is gemaakt van de eerste twee meetmomenten. Op het eerste meetmoment participeerden 1.032 kinderen en op het tweede meetmoment participeerden 1.098 kinderen. De resultaten laten zien dat sekse, leerkracht – leerling conflicten en leeftijd samenhangen met de sociale relaties van leerlingen onderling. Daarnaast blijkt uit de resultaten dat het pedagogische klimaat, leerkracht – leerling conflicten en sociale relaties van leerlingen op tijdstip 1 voorspellend zijn voor de sociale relaties op tijdstip 2. De resultaten laten tevens zien dat risico, geslacht en geaggregeerde risico samenhangen met leerkracht-leerling conflicten. Hierbij blijken risico, leerkracht – leerling conflicten en geslacht op tijdstip 1, voorspellend te zijn voor de mate van conflicten tussen de leerkracht en leerling op tijdstip 2. Dit onderzoek benadrukt het belang van de sociale context in het verklaren van de sociale relaties tussen leerlingen onderling en tevens de leerkracht – leerling relatie en ondersteund hierbij de brede interventie programma’s zoals ‘The School Wide Positive Behavior Support’ of ‘de Vreedzame School’.