Een juiste bejegening van jongeren met een licht verstandelijke beperking. Wat vinden deze jongeren zelf belangrijk?

Abstract

Achtergrond: Binnen de residentiële zorg worden begeleiders van jongeren met een licht verstandelijke beperking (LVB) en bijkomende gedragsproblemen vaak blootgesteld aan stressvolle gebeurtenissen. De emotionele intelligentie beïnvloedt de manier waarop je reageert. Een beter ontwikkelde emotionele intelligentie vergroot de kans op een gewenste reactie in stressvolle situaties en is daarom een cruciale factor in de begeleiding van jongeren met een LVB en bijkomende gedragsproblemen. De kenmerken van een goede begeleider worden vooral beschreven op basis van informatie verkregen via begeleiders, experts of literatuurstudies. De mening van de jongeren met een LVB wordt vaak gedeeltelijk of zelfs geheel buiten beschouwing gelaten, terwijl dit waardevolle informatie kan opleveren met betrekking tot een goede bejegening. Doel: In dit onderzoek is er getracht inzicht te krijgen welke begeleidingskenmerken, gerelateerd aan emotionele intelligentie, jongeren met een LVB en bijkomende gedragsproblematiek in een residentiële setting belangrijk vinden. Methode: Bij 23 jongeren van 12-24 jaar met een LVB is een individueel interview afgenomen over de begeleidingskenmerken van hun begeleiders. Tevens is gekeken of er verschillen zijn tussen jongens en meisjes, oudere en jongere jongeren en jongeren met en zonder extreme gedragsproblemen. Resultaten: Gerespecteerd worden, zelf beslissingen mogen maken en stressbestendigheid van begeleiding worden als belangrijkste begeleidingskenmerk gezien. Meisjes en jongens verschillen hierin niet significant van elkaar. Jongeren met meer gedragsproblemen hechten significant meer waarde aan het krijgen van positieve feedback en het uiten van gevoelens door begeleiders. Oudere jongeren hechten significant meer waarde aan het krijgen van positieve feedback, het zelfvertrouwen van een begeleider, het begrijpen van gevoelens door begeleider en het vrolijk zijn van begeleiders. Conclusie: Een ‘goede begeleider’ respecteert de jongeren, stelt hen in staat zelf beslissingen te maken, is stressbestendig, kan boosheid beheersen, problemen oplossen en is vrolijk. Verder blijken de kenmerken van een goede begeleider afhankelijk te zijn van de leeftijd, geslacht en mate van gedragsproblemen. Het afstemmen van de begeleider en zijn handelen in de praktijk is dus van belang voor een goede bejegening. Grootschaliger vervolgonderzoek kan de huidige resultaten bevestigen, waardoor deze betrouwbaarder worden en de verschillen beter in beeld kunnen worden gebracht.