Door wijsheid wordt een huis gebouwd, door inzicht houdt het stand. Over het langdurig behoud van monumentwaarden bij het herbestemmen van kerken

Abstract

De centrale vraag van dit onderzoek is welke gevolgen de keuzes bij het herbestemmen van kerken hebben voor het langdurig behoud van monumentwaarden. Bij een herbestemming worden de architectuurhistorische waarden het ergst aangetast, welke nieuwe functie een kerk ook krijgt. De mate waarin deze waarden verloren gaan, verschilt wel per functie. Een kerk herbestemmen tot evenementenlocatie is minder schadelijk voor de architectuurhistorische waarden dan wanneer een kerk herbestemd wordt tot appartementencomplex. Dit geldt ook voor andere monumentwaarden: krijgt een kerk die van belang is vanwege haar jarenlange functie als kerk, en daarmee ontmoetingsplaats, een niet-openbare functie na herbestemming, gaat deze monumentwaarde verloren. Geconcludeerd kan worden dat de duurzaamheid van een herbestemming wat betreft monumentwaarden vooral te maken heeft met de mate van verbouwen. Is het casco sterk veranderd, is er een inbouw geplaatst of is een kerk tot aan de nok toe volgebouwd: dit alles heeft gevolgen voor het langdurig behoud van de monumentwaarden van een kerk. In het geval van een inbouw is reversibiliteit noodzakelijk voor het langdurig behoud van monumentwaarden. Voor het langdurig behoud van monumentwaarden is het van belang dat ook bij latere verbouwingen of een nieuwe herbestemming scherp gelet wordt op de monumentwaarden van het gebouw. Een herbestemming die in eerste instantie niet veel schade aan monumentwaarden heeft aangericht kan in de toekomst mogelijk ontkracht worden door aantastende verbouwingen of nieuwe bestemmingen.