Bosnegers & Inboorlingen - Een postkoloniale blik op de 'Afrikaanse ander' in het filmoeuvre van Alex van Warmerdam

Abstract

De Afrikaanse mens wordt in het filmoeuvre van Alex van Warmerdam op zeer opmerkelijke wijze gerepresenteerd; ze lijken namelijk gebaseerd op de sterotyperende Westerse portretteringen van Afrikanen uit het koloniale tijdperk. In dit eindwerkstuk voeren we een representatieanalyse uit op de zwarte personages in Van Warmerdam's films. Dit doen we met als theoretisch fundament Edward Said's theorie over de mechanismes binnen Westerse representaties van de 'ander', aangevuld met de gestereotypeerde 'essentiële' kenmerken van de 'Afrikaanse ander' in Westerse representaties zoals Stuart Hall die beschrijft. Aan de hand van de representatieanalyse bevinden wij dat Van Warmerdam zijn zwarte personages inderdaad zeer eenzijdig neerzet en dat doet aan de hand van de ouderwetse gestereotypeerde kenmerken van de 'Afrikaanse ander': primitiviteit, seksualiteit en onderdanigheid. Echter, wanneer gekeken wordt naar onder andere hun in- en uittrede (of aan- en afwezigheid) in het narratief, de verschuivende machtsrelaties tussen de personages, de inzet van humor en het gebruik van taal, zien wij een veel modernere kijk op de Westerse representaties van de Afrikaanse ander. Namelijk, een Westers besef van het onvermogen om de realiteit van 'de ander' te representeren.