Verbanden tussen professionele-identiteit-spanningen en de leraar-leerlingrelatie.

Abstract

Uit onderzoek blijkt dat leraren in het primair en voortgezet onderwijs professionele-identiteit-spanningen ervaren (Pillen, 2013; Ploeg & Scholte, 2004). Leraren ervaren dan een conflict tussen wat zij relevant vinden voor hun beroep (professionele identiteit) en wat zij persoonlijk (persoonlijke identiteit) relevant vinden. Uit onderzoek van Pillen (2013) zijn 13 verschillende professionele-identiteit-spanningen gedestilleerd die kenmerkend zijn voor beginnende leraren en te onderscheiden zijn in drie spanningsthema’s. Vrouwelijke leraren ervaren deze professionele-identiteit-spanningen meer dan mannelijke leraren. De vooropleiding heeft geen effect op de professionele-identiteit-spanningen. In dit onderzoek wordt verondersteld dat professionele-identiteit-spanningen in verband staan met de leraar-leerlingrelatie. Daarbij wordt de leraar-leerlingrelatie uitgedrukt in de mate van nabijheid en invloed. Doel van het onderzoek is inzicht te krijgen in mogelijke verbanden tussen de mate van professionele-identiteit-spanningen en de leraar-leerlingrelatie. Om dit inzicht te verkrijgen, zijn twee vragenlijsten uitgezet onder eerstejaars aanstaande leraren PO (n = 157) van een lerarenopleiding PO in het zuiden van Nederland. De analyse van de vragenlijst professionele-identiteit-spanningen laat, in tegenstelling tot de drie thema’s in het onderzoek van Pillen, vier spanningsthema’s zien: 1) Op leren gerichte professionele versus persoonlijke relatie; 2) Aanstaande versus beginnende leraar; 3) Ik versus de organisatie en 4) Persoonlijke versus professionele motieven. Voor alle vier thema’s geldt dat naarmate aanstaande leraren volgens hun percepties meer nabijheid tonen in de leraar-leerlingrelatie, ze minder professionele-identiteit-spanningen ervaren. Voor de thema’s 1 en 2 geldt daarnaast dat naarmate aanstaande leraren volgens hun percepties meer invloed tonen en ze een hogere vooropleiding hebben, ze minder spanning ervaren. Het geslacht heeft geen invloed op de professionele-identiteit-spanningen. Inzichten in deze verbanden bieden lerarenopleiders mogelijkheden om aanstaande leraren optimaal te begeleiden bij de ontwikkeling van hun professionele identiteit.