De Quantified Self en het einde van een postmoderne identiteit: een kwalitatief onderzoek naar de hedendaagse kijk op het zelf

Abstract

In 1995 schrijft de sociologe Sherry Turkle in haar boek Life on the screen: Identity in the Age of the Internet hoe het Internet het postmoderne gedachtegoed over identiteit in de praktijk brengt. Zo biedt het Internet gebruikers de mogelijkheid om in de virtuele wereld te experimenteren met verschillende identiteiten, en gebruiken we ‘ons leven op het scherm’ om op nieuwe manieren over onszelf na te denken. Inmiddels zijn we bijna twintig jaar verder en hebben er grote maatschappelijke veranderingen en technologische ontwikkelingen plaatsgevonden. Niet alleen zorgen nieuwe mediatechnologieën voor nieuwe inzichten in het zelf, ook het groeiende idee dat er een eind is gekomen aan het postmoderne tijdperk wekt de indruk dat de notie van identiteit vandaag de dag niet meer hetzelfde is. Deze thesis tracht daarom inzicht te geven in de manier waarop de kijk op het zelf mogelijk is veranderd ten opzichte van de postmoderne identiteit, en plaatst Turkle’s visie in een hedendaagse context. Dit gebeurt aan de hand van de Quantified Self (QS), het hedendaagse mediafenomeen bij uitstek wanneer het om identiteit gaat. De hoofdvraag van het onderzoek luidt: Welke verschuiving heeft er onder invloed van de Quantified Self plaatsgevonden in de notie van identiteit ten opzichte van het postmodernisme? De vraag wordt beantwoord met behulp van een tekstuele analyse waarbij de QS-app Sleep Cycle wordt onderzocht aan de hand van twee belangrijke kenmerken van een postmoderne identiteit, namelijk: speelsheid en simulatie. Door te onderzoeken hoe deze kenmerken terug zijn te vinden in de case wordt inzicht gegeven in de hedendaagse kijk op het zelf ten opzichte van het postmodernisme.