Kunnen verhalen de wereld veranderen?

Abstract

Sinds mensenheugenis vertellen we elkaar verhalen. Instinctief weten we dat deze verhalen in sommige gevallen invloed kunnen hebben op ons gedrag. In deze scrip- tie bespreek ik de theorie over transportatie, die als verklaring kan gelden voor dit fenomeen. Op basis van theorieën over transportatie en gedragsverandering wordt aangenomen dat verhalen in staat zijn om menselijk gedrag te veranderen, omdat sommige individuen als gevolg van transportatie de normen en waarden van ver- haalpersonages overnemen. De basis van deze scriptie wordt gevormd door mijn onderzoek naar de invloed van narrativiteit op milieuvriendelijk gedrag. Hoewel veel mensen de noodzaak zullen inzien van milieuvriendelijk gedrag, zijn maar weinig mensen bereid om hun eigen leefstijl milieuvriendelijker in te richten. Het was mijn verwachting dat mensen die worden getransporteerd in een narratief waarin milieuvriendelijk gedrag centraal staat, wel meer milieuvriendelijk gedrag zouden vertonen. Naar aanleiding van deze verwachting voerde ik een literatuuronderzoek uit. In totaal vond ik 14 artikelen die empirische data bevatten over het effect van narrativiteit op milieuvriendelijk gedrag. Zowel tekstuele narratieven als films, computer- spelletjes en een theaterproject, werden hierbij in beschouwing genomen. De verwachting dat narrativiteit leidt tot gedragsverandering, kan niet geheel worden ondersteund. Hoewel verhalen in sommige gevallen wel gedragsverandering teweegbrachten, was er in andere gevallen geen meetbaar effect. Een van de oorzaken hiervoor kan liggen in de gebruikte narratieven: rampenfilms als The Day After Tomorrow worden door proefpersonen wellicht onrealistisch gevonden, waardoor ze het na het zien van de film niet noodzakelijk achten om meer milieuvriendelijk te handelen. Vervolgonderzoek moet verder verduidelijken hoe gedragsverandering beter is te voorspellen en welke narratieven wel en niet tot gedragsverandering leiden.