Verlichting en de ontkerstening in de Franse Revolutie – een onvermijdelijk verband? De invloed van verlichtingsideeën op de ontwikkeling van anti-religiositeit in de Franse Revolutie, 1789-1793

Abstract

Timothy Tackett betoogt in zijn boek 'Becoming a revolutionairy' dat de revolutionairen van de Franse Revolutie niet naar de Staten Generaal gingen met een ideologisch geïnspireerd doel om een revolutie te ontketenen. Zij werden pas revolutionairen tijdens het proces van de revolutie. Deze theorie wordt in deze scriptie toegepast op de ontwikkeling van anti-religiositeit tijdens de Franse Revolutie. Er wordt betoogt dat de mannen die naar de Staten Generaal kwamen, niet een op de verlichting geïnspireerd doel hadden om het christendom af te schaffen. Zij waren wel beïnvloed door de verlichting, maar voor de revolutie konden verlichtingsideeën en het christendom nog door 1 deur. Toen de vijandigheid tegenover de geestelijkheid (antiklerikalisme) escaleerde in een breuk tussen de geestelijkheid en de rest van de Staten Generaal, werden de verlichtingsideeën pas aangewend om tegen het christendom zelf te ageren. Enkel verlichtingsideeën waren dus niet genoeg om ontkerstening in gang te zetten, hier was een breuk met de bestaande situatie voor nodig, een breuk die zich ontwikkelde in de loop van de revolutie. Zo is Tackett's theorie over de ontwikkeling van de revolutionaire geest toepasbaar op de ontwikkeling van anti-religiositeit.