Kant en de niet-euclidische uitdaging: over de impact van niet-euclidische meetkunde op het transcedentale project

Abstract

Volgens Immanuel Kant is onze aanschouwing van ruimte noodzakelijk euclidisch van aard, dat wil zeggen: de ruimte is vlak. Met de vondst van de niet-euclidische meetkunde lijkt dit idee echter in te boeten aan noodzakelijkheid. Nadat Einstein vaststelde dat de ruimtetijd gekromd is - en dat zij kan worden vervat in niet-euclidische termen - lijkt het doek voor de trancendentale filosofie definitief gevallen. De vraag is echter of Kants filosofie door de komst van de niet-eucldische meetkunde in haar hart wordt getroffen. Ik zet in mijn onderzoek uiteen welke argumenten Kant te berde brengt om zijn transcendentale euclidische ruimte te ondersteunen, om vervolgens de filosofische tegenargumenten die opkomen met de niet-euclidische revolutie, zoals gebezigd door Hermann von helmholtz en Rudolf Carnap, te formuleren. Vervolgens zal ik afwegen in hoeverre we Kants filosofie kunnen beschouwen als verworpen op grond van nieuw meetkundig inzicht. Ik zal uiteindelijk concluderen dat we uit de naar voren gekomen argumenten niet kunnen concluderen dat Kant een onoverkomelijk probleem heeft. Aan de hand van Philip Chapin Jones kunnen wij zien waarom de kantiaanse zienswijze nog onverminderd relevant is en een oplossing in het dispuut om de aard van de ruimte nog lang niet in zicht.