Hassan Hanafi, Een Islamitische Utopist op de Grens tussen Oost en West

Abstract

Sinds de aanslagen van 11 september 2001 wordt de islam in het Westen steeds gemakkelijker gelijkgesteld aan islamitisch fundamentalisme, terwijl de recente ontwikkelingen in de Arabische wereld aantonen dat een meer genuanceerde kijk op de islam en moslims wenselijk is. De revoluties die zich vanaf 2011 in bijvoorbeeld Tunesië, Egypte en Libië voordoen, laten zien dat de onvrede met betrekking tot de bestaande politieke en sociale verhoudingen in die landen maatschappelijk breed gedragen wordt en verschillende uitingsvormen kent. In deze scriptie wordt het werk van de Egyptische filosoof Hassan Hanafi geanalyseerd. De thema’s humaniteit, menselijke actie en wilsvrijheid staan daarbij centraal. Hanafi heeft zich zijn leven lang ingezet voor de maatschappelijke ontwikkeling van de islamitische landen, waarmee in deze scriptie voormalige westerse koloniën met een overwegend islamitische bevolking bedoeld worden. Gekeken zal worden naar de invloed van zowel oosterse als westerse concepten in zijn filosofie, waarbij onderzocht wordt in welke mate praktische en theoretische utopische elementen een rol spelen bij het tot stand brengen van een substantiële verbetering in de maatschappelijke ontwikkeling van de islamitische wereld. De dieperliggende vraag die voor deze scriptie relevant is, is welke invloed het westerse utopisme uitoefent op het Arabische denken en tot welke praktische invulbaarheid dat kan leiden. Deze onderzoeksvraag vormt de these van deze scriptie, waarbij het werk van Hanafi als casus dient.