Camera en Studio, de eerste avant-gardebioscopen van Utrecht (1950-1956)
Summary
De ontwikkeling van de Nederlandse filmvertoning in de jaren vijftig is een onderwerp dat in het filmwetenschappelijk onderzoek tot op heden relatief onderbelicht is gebleven. De samenstelling van het Nederlandse bioscoopbedrijf gedurende deze periode is weliswaar in kaart gebracht - onder andere door Dibbets - maar bepaalde ontwikkelingen in die periode zijn zeker nog niet volledig onderzocht. Het ontstaan van wat Dibbets de ‘genre-bioscoop’ noemt, een bioscoop waar slechts één soort film vertoond wordt, is hier een interessant voorbeeld van. Dit onderzoek speelt in op deze leemte door op lokaal niveau te onderzoeken hoe de signatuur van zulke genre-bioscopen kon fungeren als bedrijfsstrategie. De Utrechtse avant-garde bioscopen Camera en Studio dienen als case study.
In lokale studies zoals deze kan veel aandacht worden geschonken aan unieke, plaatselijke aspecten van filmconsumptie. Het verband tussen deze onderzoeken biedt uiteindelijk een gedetailleerder en vollediger beeld van de regionale en nationale filmgeschiedenis. Dit onderzoek vertrekt vanuit dit idee, opdat binnen de Nederlandse filmgeschiedenis uiteindelijk een volledig(er) beeld bestaat van de filmvertoning in de jaren vijftig en het gebruik van de signatuur van genre-bioscopen ten behoeve van een bedrijfsstrategie.
Dit onderzoek behandelt eerst beknopt het Utrechtse bioscoopbedrijf, waarna de geschiedenis van het Nederlandse discours rondom de kunstfilm centraal staat. Vervolgens komt het commerciële gebruik van de kunstfilm aan bod. Tenslotte wordt de signatuur van Camera en Studio geanalyseerd, welke geschiedt aan de hand van drie onderscheiden kenmerken (interieur, programmering en publiciteit) die ontleend zijn aan Willinsky’s onderzoek naar Amerikaanse ‘Arthouse Cinema’s’.
Door te onderzoeken op welke wijze Firma A.F. Wolff in de jaren vijftig de avant-garde signatuur van Utrechtse bioscopen Camera en Studio inzette als bedrijfsstrategie wordt aangetoond dat Firma A.F. Wolff deze avant-garde signatuur aanvankelijk gedeeltelijk maar tenslotte veel overtuigender wist in te zetten als bedrijfsstrategie. Tenslotte wordt aannemelijk gemaakt dat dit berustte op een bewuste bedrijfsstrategische keuze.