Het mysterie van de zin 'We/wij gamen.'

Abstract

In dit onderzoek zal subjectdubbeling in het Koewachtse dialect worden geanalyseerd. Een vorm van subjectdubbeling is te zien in onderstaande zin.

(a) Ze hebben zij daar niets mee te maken. ze (zwak) hebben zij (sterk) daar niets mee te maken ‘Ze hebben daar niets mee te maken.’ (Koewacht)

In (a) is het zwakke pronomen in de zin het daadwerkelijke subject volgens Van Craenenbroeck en Van Koppen (2002), het sterke pronomen is het gedubbelde subject. Dit onderzoek is geschreven naar aanleiding van eerder onderzoek van Broekman (2008) waarin een analyse wordt gegeven van het Koewachtse en Zuiddorpse dialect. Uit deze studie bleek dat de mogelijkheid bestaat om het subject te verdubbelen door een zwak pronomen. Dit zou volgens de generalisatie van Van Craenenbroeck en Van Koppen (2002) niet mogelijk zijn, omdat volgens deze studie een subject alleen door een sterk pronomen kan worden verdubbeld. Een voorbeeld hiervan staat in (b).

(b) Wij/we game. wij(sterk)/we(zwak) gaan we(clitic) ‘Wij/we gaan.’ (Koewacht)

In (b) is te zien dat het tweede pronomen in de zin een clitic is. De hoofdvraag van dit onderzoek is of (b) moet worden geanalyseerd als een vorm van subjectverdubbeling of als een vorm van subjectverdriedubbeling. Naar een antwoord op deze vraag wordt gezocht door middel van een vragenlijst die mondeling is afgenomen in Koewacht. Uit de resultaten blijkt dat de constructie in (b) waarschijnlijk een vorm van subjectverdriedubbeling is. In Koewacht komt subjectverdriedubbeling voor met de combinatie zwak-clitic-sterk. Het is mogelijk dat de constructie ‘we game’ ook een vorm van deze combinatie is, alleen dat het laatste sterke pronomen ‘wij’ niet wordt uitgespeld. De combinatie sterk-clitic-sterk komt niet voor in het Koewachtse dialect. Dit hoeft nog niet te betekenen dat de constructie ‘wij game’ niet een constructie van subjectverdriedubbeling heeft. Het kan dat het laatste sterke pronomen van de combinatie sterk-clitic-sterk nooit wordt uitgespeld. Een verklaring hiervoor zou de betekenis van de zinnen kunnen zijn. ‘We game’ is een constructie zonder nadruk. Willen Koewachtenaren deze zin met nadruk uitspreken, dan spellen ze het laatste sterke pronomen van de combinatie zwak-clitic-sterk wel uit. De constructie ‘wij game’ heeft in het Koewachts al nadruk. Als het laatste sterke pronomen van de combinatie sterk-clitic-sterk zou worden uitgespeld, zou dit geen toevoeging hebben voor de betekenis van de zin.