‘Subjectum Anatomicum’: Ontleedkunde, cultuur en wetgeving. Een vergelijking tussen Nederland en Groot-Brittannië in de negentiende eeuw

Abstract

Vanaf de zeventiende tot het einde van de negentiende eeuw hadden verscheidene landen in Europa en Noord-Amerika te kampen met illegale ontvreemding van onlangs begraven lichamen. Lijkendiefstal in de negentiende eeuw hield verband met een toenemend aantal anatomieleerlingen en het gebrek aan legaal lesmateriaal. Vooral in de Schotse regio waren de 'bodysnatch'praktijken berucht. Het fysieke overblijfsel hiervan is onder andere het grote aantal mortsafes dat vandaag de dag nog op de Schotse kerkhoven te vinden is. Interessant is dat in Nederland zulke graven niet aanwezig zijn. Waarom dit in onze funeraire cultuur afwezig is, is een boeiende vraag en vormt de aanleiding van dit onderzoek. Aan de hand van funeraire cultuur, communicatie over lijktoevoer aan nederlandse anatomie laboratoria en schilderijen van de nederlandse ontleedcultuur (o.a. Rembrandt) wordt achterhaald of men in Nederland op een legale of illegale wijze aan menselijke lesmateraal kwam.