Rijden onder invloed: verloop, voorspellers en samenhang met ander crimineel gedrag

Abstract

Elk jaar overlijden tussen de 150 en 200 personen als gevolg van een verkeersongeluk waarbij alcohol in het spel is. De maatschappelijke schade als gevolg van rijden onder invloed (ROI) is dus aanzienlijk. Desalniettemin wordt ROI minder vaak dan bijvoorbeeld vermogens- of geweldsdelicten gezien als een misdrijf. Op dit moment is er nog maar weinig bekend over hoe ROI zich ontwikkelt over de levensloop, welke factoren samenhangen met dit verloop, en over de overeenkomsten en verschillen tussen ROI-daders en andere daders. Hierover zijn vanuit de maatschappelijke Acceptatie Theorie, de Zelfcontrole Theorie en de ' Drankgebruik als levensstijl' Theorie contrasterende verwachtingen opgesteld. Om deze te toetsen is gebruik gemaakt van de Criminele Carrière en Levensloop Studie, die longitudinale gegevens over officieel geregistreerde veroordelingen bevat. De lange-termijn criminele carrières van 432 personen die in 1977 werden veroordeeld voor ROI zijn vergeleken met die van personen die in 1977 veroordeeld werden voor een geweldsmisdrijf (N = 812) of een vermogensmisdrijf (N = 896). Met behulp van bivariate toetsen en multivariate event history analyses zijn zowel de criminele geschiedenis voorafgaand aan het delict in 1977, als de recidivekansen na 1977 en de voorspellers voor deze recidivekansen onderzocht. Uit het onderzoek blijkt onder andere dat een deel van de ROI-daders weinig of geen andere delicten pleegt dan ROI. De uitkomsten ondersteunen deels de Maatschappelijke Acceptatie Theorie, die stelt dat het plegen van ROI-delicten maatschappelijk meer geaccepteerd is dan het plegen van andere delicten. De uitkomsten zijn echter niet eenduidig genoeg om de theorie te bevestigen. De uitkomsten suggereren dat er sprake is van specifieke, niet geobserveerde risicofactoren voor ROI-daders.