Het menselijk verlangen naar onsterfelijkheid - Het bijzondere oneindigheidsdenken van Emmanuel Levinas

Abstract

Tegen de achtergrond van drie gangbare onsterfelijkheidsvisies, respectievelijk de religieuze, de transhumanistische en de existentialistische, probeer ik aan de hand van de Levinas’ denken een antwoord te geven op de vraag: hoe moeten we de menselijke drang naar onsterfelijkheid begrijpen en hoe kunnen we deze een plaats geven in ons eindige bestaan? In de filosofie van Levinas staat zijn karakteristieke denken over de Ander centraal, niet alleen op ethisch vlak, maar ook in de intieme of erotische verhouding met het vrouwelijke. In deze relatie met het vrouwelijke ligt een toekomst open die boven de toekomst van het zelf uitstijgt. Er is sprake van een vruchtbare relatie, en hierin ligt de relatie met de oneindige toekomst en tijd. Hoewel het gebeuren van de dood niet uitblijft, continueert de geschiedenis zich in de vruchtbaarheid zonder ouderdom voort te brengen, het maakt een absolute jeugdigheid mogelijk, in de vorm van het kind. Vanuit de filosofie van Levinas kan het menselijk verlangen naar oneindigheid dan ook begrepen worden als een natuurlijk menselijk gebeuren dat haar verwerkelijking ziet vanuit de liefdesrelatie in de eros. De oneindigheid is in deze zin dan ook geen afstandelijk ideaal, ze kan begrepen worden als een natuurlijke nabije mogelijkheid tot voorbestaan na de dood.