Zien en Gezien worden in het Nederlands Burgerschapsonderwijs

Abstract

In dit onderzoek worden de docent- en leerling-perceptie ten aanzien van de persoonlijke burgerschaps-doceerstijl vergeleken. Ook wordt geprobeerd de gevonden verschillen in perceptie alsook de leerling-perceptie als zodanig te verbinden met de resultaten van de desbetreffende leerlingen op de burgerschapscompetenties. De conceptualisering van het interpersoonlijk perspectief wordt deels gebaseerd op de theorie van Leary (1957) met haar acht gedragsdimensies en deels op die van Smit (1998) over de beoogde en daadwerkelijk ervaren doceerstijl. In dit onderzoek zijn enkele nieuwe dimensies van de persoonlijke burgerschaps-doceerstijl geformuleerd, die zeer specifiek gericht zijn op het burgerschapsonderwijs zoals dat gegeven wordt door de docenten uit de steekproef. Op basis van deze vijf nieuwe dimensies, tezamen met de acht bestaande dimensies van Leary, is een vragenlijst ontwikkeld die de persoonlijke burgerschaps-doceerstijl zowel vanuit het perspectief van de docent als die van de leerling in kaart brengt. Deze vragenlijst bestaat voor een deel uit de Vragenlijst voor Interpersoonlijk Leraarsgedrag (VIL) (van Tartwijk et al., 2009) en voor een deel uit nieuwe voor dit onderzoek ontwikkelde vragen. Er worden in de conclusie bij het beschrijven van de resultaten meerdere verklaringen gegeven voor de gevonden discrepantie waaronder die van wishful thinking, protection against disappointment, het weergeven van het ideaalbeeld en de ervaring van docenten.