Blokken en 1984: Literaire Analyse en Vergelijking in het Licht van Dystopische Thematiek

Abstract

De romans Blokken van Ferdinand Bordewijk en 1984 van George Orwell kunnen beide ingedeeld worden bij het genre van de dystopie. De romans verschillen echter sterk van elkaar, aangezien de auteurs het genre dystopie op hun eigen manier hebben ingevuld. Aan de hand van een uitgebreide literaire analyse van beide romans, waarin de structurele elementen worden gekoppeld aan thematiek die kenmerkend is voor de dystopie, onderzoek ik op welke punten de romans van elkaar verschillen. Bordewijk heeft er bijvoorbeeld voor gekozen om zijn personages een minieme rol toe te bedelen, om zo duidelijk te maken hoezeer het individu is onderworpen aan het collectief. Orwell heeft het hoofdpersonage in zijn roman echter een prominent op de voorgrond geplaatst, door te kiezen voor een personale verteller die zich volledig op de achtergrond houdt en een verteller-focalisator die is gebonden aan het personage. Beide romans zijn sterk beïnvloedt door de context waarin ze zijn ontstaan. Zo voorzag Bordewijk in de jaren dertig al dat de mensheid er niet klaar voor was om zich te onderwerpen aan het ideaal van het collectief. Orwell heeft persoonlijke ervaringen in de roman verwerkt die hij heeft opgedaan tijdens de Spaanse Burgeroorlog; in deze oorlog bleek hoezeer de pers werd beïnvloed door de veranderlijke opinies van de politiek. Blokken en 1984 zijn ook nu nog relevant, aangezien de mens nog steeds sterk gehecht is aan zijn individualiteit en uniek wil zijn. In het tijdperk van digitalisering, waarin iedereen wereldwijd toegang heeft tot een immense hoeveelheid persoonlijke informatie, hebben beide romans over het beklemmende ideaal van het collectief nog steeds een duidelijke boodschap.