Montage als kritisch procedé in het postdramatisch theater

Abstract

In mijn MA thesis vertrek ik vanuit het standpunt dat fragmentarisering en gelijktijdigheid als overkoepelende structureringsprincipes gezien kunnen worden van het postdramatisch theater. Dit brengt mij ertoe om het postdramatisch theater nader te bestuderen vanuit het perspectief van montage. In deze thesis doe ik onderzoek naar verscheidende montageprincipes en de rol van montage in het hedendaags postdramatisch theater. Ik onderzocht hierbij wat de inzet betekent van verschillende montageprincipes voor de adressering van de toeschouwer en vanuit welke intentie montageprincipes worden ingezet door theatermakers. Ik plaats mijn onderzoek naar montage in de historische context van de historische avant-garde bewegingen. Dit is zowel ingegeven door het feit dat Hans-Thies Lehmann in zijn theorie over het postdramatisch theater beweert dat de historische avant-garde als voorgeschiedenis van het postdramatisch theater kan worden gezien als door het feit dat Peter Bürger in zijn theorie over de historische avant-garde stelt dat montage, meer in het bijzonder, collage, het belangrijkste esthetische procedé van de historische avant-garde is. Ik heb hierbij onderzocht hoe de rol van montage in het postdramatisch theater zich verhoudt tot de rol die montage speelde in de historische avant-garde en tevens in hoeverre de historische avant-garde als een perspectief kan dienen van waaruit montage in het postdramatisch theater begrepen kan worden. Hier onderzoek ik welke rol het montageprincipe collage speelde als esthetisch procedé in deze periode volgens Bürger en vanuit welke overwegingen en met welk effect voor ogen collage werd ingezet. De montageprincipes van het postdramatisch theater kunnen begrepen worden vanuit het perspectief van collage. Mijn startpunt is de collage zoals we die kennen uit de beeldende kunst. In collage is er zowel sprake van gelijktijdigheid als fragmentarisering. In collage worden verschillende fragmenten/elementen samengebracht in één (visuele) ruimte. Collage bevat met andere woorden de typerende kenmerken van het postdramatisch theater. Collage kan hierdoor als een zinvol perspectief worden gezien van waaruit het postdramatisch theater kan worden besproken.