De latere Wittgenstein en zijn anti-essentialistische notie van betekenis

Abstract

De hoofdvraag in deze scriptie is: Welke redenen hebben we om Wittgensteins anti-essentialistische notie van betekenis aan te nemen? Essentialisme is door de eeuwen heen de toonaangevende stroming geweest op het gebied van betekenis en verwijzing. Ludwig Wittgenstein veronderstelt daarentegen dat het niet noodzakelijk zo is, dat we aan een concept eigenschappen toeschrijven die essentieel zijn. Dit doet hij in de Philosophische Untersuchungen (1953) , en hiermee geeft hij een versie van het anti-essentialisme. De definitie van een woord is volgens hem niet vastomlijnd door noodzakelijke en voldoende voorwaarden, maar is afhankelijk van het gebruik dat van een woord wordt gemaakt en de context waarin dat geschiedt. Om de overeenkomst tussen verschillende soorten van gebruik te illustreren maakt Wittgenstein gebruik van het begrip familiegelijkenissen. Deze overeenkomst ligt in een aantal overlappende gelijkenissen, niet in een gedeelde (essentiële) eigenschap. Wat uiteindelijk geconcludeerd kan worden, is dat als je te sterk focust op de verbinding tussen woorden en de objecten waar ze voor staan, je volgens Wittgenstein niet tot meer begrip komt over de relatie tussen taal en objecten. Deze verbinding is een vreemd iets, en daarom moet je veel meer naar de verschillende taalspelen met de woorden kijken. Filosofie is het kijken naar de woorden alleen, en een interpretatie van Wittgenstein is dus dat hij de objecten waar ze voor staan buiten beschouwing laat. Hier valt veel voor te zeggen, en er zijn paragrafen in de Undersuchungen die dit lijken te bevestigen. Toch is een andere interpretatie mogelijk, namelijk dat het linguistisch idealisme niet (volledig) van toepassing is. Natuurlijke soorten, worden door Wittgenstein realistisch benaderd, volgens Hacker en Baker. Het is dankzij de stabiliteit van de wereld dat we zinnige taalspelen kunnen spelen. Dit is een voorwaarde. Daardoor zullen we geen taalspelen kunnen spelen die haaks staan op noodzakelijkheden die we vinden in de natuur, of die natuurlijke soorten ontkennen. Twee zaken zijn dus erg belangrijk:

-Begrip krijg je alleen van de taal, en niet van de verwijzing tussen taal en de objecten. -Stabiliteit van de natuur is een voorwaarde voor al onze taalspelen.

Een interpretatie waarin beide goed vertegenwoordigd zijn, lijkt de beste oplossing te zijn. Een mengvorm tussen linguïstisch idealisme en realisme (bij natuurlijke soorten) is aantrekkelijk, maar lijkt inconsistent. Het heeft in ieder geval het probleem van een onnodige veelheid aan manieren om naar de werkelijkheid te kijken. Maar als we simpelweg niet zonder kunnen, moeten we hieraan geloven.