De schoonheid of de wetenschap. Over de aard en de status van de schilderkunst volgens Leonardo da Vinci en de humanisten uit de vijftiende eeuw

Abstract

In het onderzoek bij deze scriptie is een verband onderzocht tussen de opvattingen over de aard en status van de schilderkunst van enerzijds Leonardo da Vinci en anderzijds humanisten uit de vijftiende eeuw in Florence. Humanisten waarderen de naturalistische schilderkunst van de veertiende en vijftiende eeuw om haar theoretische inhoud, haar beeldaspecten of naturalistische kwaliteiten en vanaf de vijftiende eeuw ook steeds vaker om de moreel-educatieve aspecten van het beeld. Met name de moreel-educatieve aspecten van een schilderij legitimeren het belang van schilderkunst: net als de dichter schept de schilder een wereld zoals zij zou moeten of kunnen zijn. Als Leonardo da Vinci de aard en status van de schilderkunst verdedigt boven die van alle andere kunsten, zoals hij doet in zijn Paragone, bekijkt hij de schilderkunst vanuit een naturalistisch-wetenschappelijk perspectief. Hierdoor worden - weliswaar met hetzelfde jargon en dezelfde topoi - andere conclusies gemaakt over de aard en status van de schilderkunst die radicaler zijn dan de opvattingen van de humanisten. Daarmee valt te concluderen dat Leonardo da Vinci het humanistische denken over schilderkunst radicaliseert.