Voorkennis voor kennis van pensioenen. Een onderzoek naar het effect van voorkennis op begrip van het Uniform Pensioenoverzicht.

Abstract

Het pensioenbewustzijn in Nederland is laag. Veel consumenten weten niet wat zij na pensionering voor inkomen zullen hebben, hoe ze dit kunnen aanvullen en of het opgebouwde pensioen toereikend zal zijn. Hoewel de Nederlandse consument elk jaar van zijn pensioenuitvoerder het Uniform Pensioenoverzicht ontvangt, leidt het verstrekken van dit overzicht niet automatisch tot meer inzicht in de eigen pensioensituatie. Veel consumenten geven aan de informatie van pensioenuitvoerders niet te begrijpen. In dit onderzoek wordt de begrijpelijkheid van het Uniform Pensioenoverzicht onderzocht. Meer specifiek wordt nagegaan wat het effect van voorkennis, in relatie tot leesvaardigheid en motivatie, is op begrijpelijkheid van het Uniform Pensioenoverzicht. Tevens wordt onderzocht of de recent ontwikkelde pensioenkennistest een adequaat middel is om voorkennis omtrent pensioenen te meten. Omdat uit literatuuronderzoek bleek dat voorkennis voor studieteksten en weinig coherente teksten de belangrijkste voorspeller is voor tekstbegrip, is de volgende hypothese geformuleerd: voorkennis is een sterkere voorspeller voor tekstbegrip van het Uniform Pensioenoverzicht dan leesvaardigheid en motivatie. Aan 100 proefpersonen zijn achtereenvolgens een motivatietest, een pensioenkennistest, een begripstest m.b.t. het Uniform Pensioenoverzicht, een woordenschattoets en een motivatietoets achteraf voorgelegd. De resultaten wezen uit dat de pensioenkennistest inderdaad een betrouwbare toets is voor het meten van voorkennis omtrent het pensioen. De geformuleerde hypothese bleek echter onwaar. Niet voorkennis, maar woordenschat en in mindere mate motivatie bleken effect te hebben op tekstbegrip van het Uniform Pensioenoverzicht.