Een verzoening geforceerd : Politiek gedwongen heling van trauma's in Rwanda's Gacaca-rechtbanken
Summary
De rouwmaand april, waarin stil is gestaan bij de Rwandese genocide nu 19 jaar geleden, is afgesloten. Een maand van stilte die, zo relatief kort op de genocide, jaarlijks nog altijd slachtoffers lijkt te veroorzaken. In Rwanda heb ik mij laten vertellen dat ziekenhuizen een ongewoon hoog aantal psychische patiënten binnenkrijgen in de maand april. Een zorgelijk teken dat de verschrikkingen van de Rwandese genocide nog altijd voortleven in de hoofden van vele getraumatiseerde Rwandezen. Rwanda probeert op geheel eigen wijze om te gaan met de nadreunen van de genocide. Op zich is dit geen verwonderlijke constatering: de in de geschiedenis ongeëvenaarde verschrikkingen ten tijde van de genocide lijken een ongeëvenaarde aanpak te behoeven. De hoge effectiviteit en gruwelijke organisatie van deze genocide behoren tot de ergste misdaden die ooit zijn begaan in de geschiedenis van de mensheid. Het regime van Paul Kagame gaat gebukt onder zowel interne als externe druk en wordt steeds verder met de rug tegen de muur gedreven. Desalniettemin lijkt Kagame hevig te investeren in verzoening, maar worden zijn ware motieven door velen in twijfel getrokken. Het informele rechtbankensysteem Gacaca is een voorbeeld van een dergelijk initiatief waarvan werd gedacht dat verzoening een uitwerking zou zijn. Mijn hoofdvraag was dan ook: in hoeverre werd het proces van de Gacaca-rechtbanken beïnvloed door de beperkte politieke vrijheid en politieke invloeden op het proces zelf?