De restitutierevolutie: Een onderzoek naar een toekomstig restitutiebeleid voor Nederland en haar musea

Abstract

In Nederland en in andere Europese landen met een koloniaal verleden, willen musea rekenschap afleggen voor koloniale culturele objecten uit hun collecties. Hiermee willen zij zich voorbereiden op eventuele claims voor restitutie. Deze zogenaamde ‘restitutierevolutie’ roept echter vragen op. Zo zijn er kaders nodig om te bepalen welke objecten om ethische redenen gerestitueerd moeten worden en moet er een protocol voor musea komen voor de omgang met dubieus museumbezit. Deze scriptie levert een bijdrage aan het vinden van antwoorden op de vragen die de zogenaamde restitutierevolutie oproept, door middel van een kritische analyse van hoe er in Nederland wordt gedacht over restitutie en hoe er tot op heden is omgegaan met restitutie. Aan de hand van een drietal casestudies wordt onderzocht hoe de verschillende actuele visies op het koloniale verleden en op de restitutie van koloniale culturele objecten en voorgaande restituties, kunnen bijdragen aan een toekomstig restitutiebeleid. In het eerste hoofdstuk van deze scriptie wordt een beknopt overzicht geschetst van het verzamelen en tentoonstellen van koloniale culturele objecten in het verleden. Daarnaast wordt ingegaan op restituties die in Nederland hebben plaatsgevonden tot dusver en het huidige restitutiebeleid. In het tweede hoofdstuk komen een aantal actuele visies op het koloniale verleden en de restitutie van koloniale culturele objecten aan bod. In het derde hoofdstuk wordt onderzocht hoe deze actuele visies te herkennen zijn in drie casussen betreffende restitutie en hoe dit een bijdrage kan leveren voor een toekomstig restitutiebeleid.