'De Grote Vergelijking. Een vergelijkende analyse van adolescentenromans en volwassenenromans'.

Abstract

De aanleiding voor het schrijven van deze scriptie is ‘simpelweg’ mijn passie voor moderne literatuur. Ik ben tijdens mijn studie Nederlands nauwelijks tot niet in aanraking gekomen met jeugdliteratuur en de kans om hier iets mee te doen deed zich voor toen ik een onderwerp voor mijn eindwerkstuk moest verzinnen. Het begrip ‘adolescentenliteratuur’ was mij al bekend en tijdens het brainstormen over een geschikt scriptieonderwerp rees bij mij al snel de vraag: waar ligt nu precies de grens tussen adolescentenliteratuur en literatuur voor volwassenen?

Ruim twintig jaar geleden deed het grensverkeerdebat zijn intrede in de literaire wereld. Dit debat handelt met name over de vraag wat adolescentenliteratuur scheidt van volwassenenliteratuur en waar dat onderscheid dan in zit. Over dit grensverkeerdebat is veel geschreven. Om een beeld te schetsen van dit debat in het algemeen en de vele uiteenlopende meningen met betrekking tot dit debat heb ik een theoretisch kader aangelegd. Het boek Over grenzen. De adolescentenroman in het literatuuronderwijs van Helga van Lierop-Debrauwer en Nel Bastiaansen-Harks, een belangrijke secundaire bron in dit theoretisch kader, is voor mijn bachelorscriptie een inspiratiebron geweest. Dit boek bestaat voor een groot deel uit analyses van verschillende literaire werken voor adolescenten en voor volwassenen en vergelijkingen tussen de werken uit beide genres. Wat ik opvallend vond aan dit onderzoek, was dat de werken die werden vergeleken afkomstig waren van verschillende auteurs. Mij leek het interessant te onderzoeken of er binnen het oeuvre van dubbelpublieksauteurs ook een onderscheid te vinden is tussen verhalen voor jongeren en verhalen voor volwassenen. Mijn onderzoeksvraag is dan ook: is er binnen het oeuvre van dubbelpublieksauteurs een onderscheid te vinden tussen verhalen voor adolescenten en verhalen voor volwassenen? Om tot een mogelijk antwoord op deze onderzoeksvraag te komen, heb ik vier literaire werken van twee dubbelpublieksauteurs geanalyseerd en per auteur vergeleken. Het gaat dan om de werken Boven is het stil (volwassenenroman) en Perenbomen bloeien wit (adolescentenroman) van Gerbrand Bakker en Mijn meneer (volwassenenroman) en Gebr. (adolescentenroman) van Ted van Lieshout. Ik heb de vier werken geanalyseerd en vergeleken op de elementen thematiek, personages, tijdsbehandeling, open plekken en spanning. Ik heb deze analyses gemaakt aan de hand van Literair Mechaniek en Het leven van teksten. Een eenduidig antwoord op mijn onderzoeksvraag heb ik niet kunnen geven, omdat er aspecten zijn die het onderscheid tussen de adolescentenroman en de volwassenen zowel verduidelijken als doen vervagen.