Onderzoek naar de invloed van schematische weergave op tekstwaardering

Abstract

In dit onderzoek werd getracht antwoord te geven op de vraag welke aspecten van invloed zijn op de eerste indruk bij een brief van een officiële instantie. De casus voor dit onderzoek was het project ‘Bouwen aan brieven’ van de Sociale Verzekeringsbank. Het bleek dat ruimte, bejegening en schematische weergave aspecten waren die mogelijk invloed hadden op de eerste indruk. Dit onderzoek richtte zich echter alleen op de schematische weergave. Nadat de brief ‘Aanpassing toeslag AOW’ geoptimaliseerd was aan de hand van het Drie Poorten- model en de plus-min methode waaraan proefpersonen in het vooronderzoek meewerkte, werd de manipulatie schematische weergave onderzocht in het hoofdonderzoek. Er werd hier onderzocht of een schematische weergave invloed had op de eerste indruk die men van een brief had en of deze eerste indruk ook invloed had op de tekstwaardering na het lezen. Dit werd gedaan aan de hand van twee vragenlijsten waarin eerste indruk en tekstwaardering na het lezen bevraagd werden. Uit de tweeweg variantieanalyses bleek dat een schematische weergave niet bepalend is voor de eerste indruk. Na het lezen vonden de proefpersonen de bedragen duidelijker weergegeven wanneer deze in een schema gezet waren, dan wanneer deze niet in een schema stonden. De invloed van de eerste indruk op de tekstwaardering na het lezen uitte zich zo dat lezers met een positievere eerste indruk de bedragen duidelijker vonden weergegeven in de brief met een schema dan in de brief zonder een schema, terwijl de lezers met een negatievere eerste indruk de bedragen juist duidelijker weergegeven vonden in de brief zonder een schema dan de brief met een schema. Bovendien werd het imago van de schrijver beter beoordeeld wanneer de brief een schema bevatte dan wanneer de brief geen schema bevatte. Een schematische weergave is dus niet bepalend voor de eerste indruk, maar een positieve eerste indruk heeft wel degelijk invloed op de tekstwaardering na het lezen als de brief een schema bevatte.