Sekseverschillen in de samenhang van de ontwikkeling van cognitie, taal en motoriek bij baby’s en peuters

Abstract

Centraal in dit onderzoek staat de vraag: Is de samenhang in ontwikkeling van cognitie, taal en motoriek verschillend voor jongens en meisjes in de baby- en peuterleeftijd? Bij 316 kinderen (leeftijd 16 dagen – 42,5 maanden) zijn de Bayley Scales of Infant and Toddler Development – Third Edition (Bayley-III) afgenomen. De Bayley-III onderscheidt verschillende ontwikkelingsdomeinen, zoals cognitie, taal (met subschalen taalbegrip en taalproductie) en motoriek (met subschalen grove en fijne motoriek). Resultaten laten zien dat meisjes hogere scores behalen voor de schalen taal en motoriek en de subschalen taalproductie en fijne motoriek. Oudere kinderen (18 maanden en ouder) scoren op alle schalen beter dan jongere kinderen (onder de 18 maanden). Bij oudere kinderen zijn de verschillen tussen meisjes en jongens groter dan bij jongere kinderen. Tussen vrijwel alle onderdelen van de Bayley-III worden voor beide seksen significante correlaties gevonden. Bij meisjes is de samenhang tussen taal en fijne motoriek en tussen taalbegrip en motoriek sterker dan bij jongens. Regressieanalyses laten zien dat sekse een voorspellende waarde heeft voor de scores van taal en fijne motoriek. Verklaringen voor de gevonden verschillen worden gepresenteerd en de toevoeging van seksespecifieke normen voor taal en fijne motoriek wordt overwogen, om te voorkomen dat jongens onnodig gediagnosticeerd worden met een ontwikkelingsachterstand of een ontwikkelingsachterstand bij meisjes over het hoofd wordt gezien.