Van AWBZ naar Wmo - Een onderzoek naar de rol van externe actoren in het beleidsproces rond de decentralisatie van begeleiding & dagbesteding
Summary
In het bestuursakkoord 2011-2015 geeft de overheid (2011) aan dat het taken gaat decentraliseren. Zo moet er een “ krachtige, kleine en dienstverlenende” overheid ontstaan. Gemeenten worden verantwoordelijk voor de extramurale begeleiding (begeleiding zonder verblijfsindicatie). Dit was voorheen opgenomen in de AWBZ. De extramurale begeleiding gaat onder de Wmo vallen waar gemeenten verantwoordelijk voor zijn. Verschillende actoren zoals de cliënten, zorginstellingen, zorgverzekeraars, mantelzorgers en vrijwilligers krijgen te maken met deze verandering. Deze actoren hebben allemaal verschillende standpunten en belangen bij het beleid. De onderzoeksvraag van dit onderzoek is dan ook: “Wat zijn de belangen, standpunten en rol van de externe actoren in het beleidsproces rond de decentralisatie van begeleiding en dagbesteding in de gemeente Zaanstad?”
Om dit onderzoek uit te voeren is er gebruik gemaakt van verschillende theorieën. Er is gebruik gemaakt van theorieën over het beleidsnetwerk, het beleidsproces en over de beleidstheorie. De belangrijkste actoren zijn in kaart gebracht door gebruik te maken van een stakeholderanalyse die actoren indeelt op basis van de attributen macht, urgentie en legitimiteit. Er wordt verwacht dat actoren die alle drie de attributen beschikken een grotere rol zullen spelen in het beleidsproces. Er wordt verwacht dat vooral in de voorbereiding- en bepalingsfase invloed kan worden uitgeoefend door de actoren.
Er is een kwalitatief onderzoek uitgevoerd. Er zijn 19 semi-gestructureerde interviews afgenomen met de verschillende groepen actoren. Naast de externe actoren, zijn ook de interne actoren meegenomen in dit onderzoek om meer betrouwbare resultaten te verkrijgen.
De resultaten van dit onderzoek laten zien dat de professionele organisaties en de adviesraden van de gemeente een grote rol spelen in het beleidsproces. Zij bezitten de attributen macht, urgentie en legitimiteit. De zorgverzekeraar en de vrijwilligers nemen een minder grote rol in. Daarnaast hebben de cliëntenraden van de instellingen en de mantelzorgers een kleine rol in het beleid. Het blijkt dat er zowel overeenkomsten als tegengestelde standpunten te vinden zijn. Alle externe actoren zijn positief over het opzetten van wijkteams. Daarnaast blijkt dat er tegengestelde standpunten bestaan over de keus tussen een algemene of individuele voorziening. De ene groep hecht veel waarde aan rechtszekerheid, terwijl de andere groep de voordelen inziet van een algemene voorziening. Het zou preventief werken en het brengt minder bureaucratie met zich mee. Het blijkt dat vooral in de voorbereiding- en bepalingsfase de actoren een rol spelen en invloed kunnen uitoefenen.
De uitkomsten van dit onderzoek geven aan dat de gemeente goed bezig is in het betrekken van de actoren, maar dat bepaalde groepen meer betrokken kunnen worden. Daarnaast wordt aanbevolen om goed te kijken naar de keus tussen een algemene- of individuele voorziening, omdat hier veel tegengestelde standpunten te vinden zijn.