Begrijpen wat er niet staat. Een onderzoek naar de invloed van woordmoeilijkheid op tekstbegrip

Abstract

1. Samenvatting In dit onderzoek wordt getracht de invloed van woordmoeilijkheid op tekstbegrip te onderzoeken, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen zwakke en sterke lezers. 2e klas vwo-leerlingen worden hierin gezien als sterke lezers, 2e klas vmbo-leerlingen als zwakke lezers. Middels een rational fill in cloze-toets werd het tekstbegrip van deze leerlingen gemeten. De cloze-toetsen zijn gemanipuleerd in een moeilijk en een makkelijke versie van de tekst ‘Hoe wil Obama de wereldvrede oplossen?’, om zo de invloed van woordmoeilijkheid op tekstbegrip te meten. Om het niveau van leesvaardigheid te meten, heeft iedere klas een leesvaardigheidtoets en een woordenschattoets gemaakt.

In totaal zijn er in 4 klassen toetsen afgenomen. De vwo-leerlingen bestonden uit een havo-vwo klas en een vwo- klas en binnen de vmbo-leerlingen is er een onderscheid te maken tussen een vmbo-t klas en een vmbo-kader klas. De klassen verschilden onderling significant van leesvaardigheidniveau. Door een designfout heeft iedere klas maar één tekstversie gekregen en kan ik de onderzoeksvraag ‘Wat is de invloed van woordmoeilijkheid op tekstbegrip bij 2e klas middelbare scholieren?’ hierdoor niet beantwoorden. De vraag die door de designfout is ontstaan is nu ‘Heeft het leesvaardigheidniveau van een lezer invloed op tekstbegrip?’

Conclusie uit dit onderzoek is dat de vwo-leerlingen over het algemeen meer leesvaardig zijn dan vmbo-leerlingen. Een hogere leesvaardigheid leidt tot een beter tekstbegrip. De vwo-leerlingen scoorden dan ook hoger op de cloze-toetsen dan de vmbo-leerlingen. Hierin heb ik nauwelijks verschillen in tekstversie ondervonden, de moeilijke versie was in beide gevallen zelfs gemiddeld beter gemaakt. Ook is er geen interactie-effect gevonden tussen schooltype en tekstversie. Dit is te wijten aan het feit dat de betere lezers van de vmbo-groep (vmbo-t) én de betere lezers van de vwo-groep (vwo) de moeilijke tekstversie hebben gemaakt. De leesvaardigheid van de lezer heeft de tekstmanipulatie overstegen. Dit resultaat kan enerzijds worden gewijd aan de designfout, anderzijds aan de cloze-toets die in dit onderzoek is geconstrueerd.