Ik lees, dus ik begrijp

Abstract

In dit onderzoek wordt gekeken naar de invloed van connectieven en lay-out op het tekstbegrip en de tekstwaardering van leerlingen uit groep 4, 5 en 6 van de basisschool. Land (2009) heeft in haar onderzoek geconcludeerd dat VMBO-leerlingen geïntegreerde teksten (expliciete coherentierelaties en zinnen die achter elkaar doorlopen) beter begrepen werden door VMBO-leerlingen dan gefragmenteerde teksten (impliciete coherentierelaties en iedere zin op nieuwe regel). Zij keek in haar onderzoek dus naar het effect van connectieven gecombineerd met lay-out op tekstbegrip, maar hierdoor werd niet duidelijk of tekstbegrip bij VMBO-leerlingen verhoogd werd door connectieven, lay- out of een combinatie van beide. Om erachter te komen welke van deze onafhankelijke variabelen invloed hebben op tekstbegrip is er een experiment uitgevoerd waarbij lay-out en connectieven los van elkaar getoetst werden. In plaats van twee versies van teksten worden in dit experiment vier versies van teksten getoetst. In deze vier versies verschillen de manipulaties op wel of geen connectieven en geïntegreerde of gefragmenteerde lay-out. Daarnaast werd in dit onderzoek tekstwaardering ook getoetst omdat het zeer voorstelbaar is dat een lezer meningen en eerdere ervaringen gebruikt bij het construeren van een ‘situation model’ representatie. Deze aspecten maken dus ook deel uit van die representatie. De resultaten van dit experiment wijzen uit dat er een interactie-effect plaatsvindt van connectieven en lay-out op tekstbegrip. Leerlingen scoorden hoger bij teksten met impliciete coherentiemarkeringen en een gefragmenteerde lay-out dan bij teksten met impliciete coherentiemarkeringen en een geïntegreerde lay-out. Zodra de coherentiemarkeringen expliciet waren in een tekst had de lay-out geen effect. Dit resultaat is dus niet in overeenstemming met het onderzoek van Land (2009). Daarnaast bleek uit dit onderzoek dat een tekst leuker werd gevonden als deze gefragmenteerd werd. Lay-out had geen effect op hoe makkelijk of moeilijk een tekst werd gevonden.