'Wat viel er niet te leeren van de Boeren...' Lessen uit de Boerenoorlog. Nederlandse waarnemers aan het front in Zuid-Afrika

Abstract

Deze scriptie behandelt de rapporten van de Nederlandse militaire attachés die tijdens de Boerenoorlog tussen Engeland enerzijds en de beide Boerenrepublieken anderzijds in Zuid-Afrika (1899-1902) aan de legers van de Boerenrepublieken waren toegevoegd. Het onderzoek richt zich daarbij met name op de vraag welke aspecten van de Boerenoorlog zij van belang achtten voor het leger in Nederland en Nederlands-Indië. Na het uitbreken van de Boerenoorlog (1899-1902) in Zuid-Afrika besloot de Nederlandse regering militaire waarnemers naar het strijdtoneel te sturen. Vier Nederlandse officieren werden daarom vanaf het begin van 1900 bij de legers van de Oranje Vrijstaat en Zuidafrikaanse Republiek (Transvaal) gedetacheerd. Na terugkeer rapporteerden zij uitgebreid over hun bevinding en kwamen zij met een aantal aanbevelingen. De scriptie gaat in op de vraag waarom de attachés in hun rapport enerzijds nadrukkelijk pleitten voor de omvorming van het Nederlands leger naar een ‘volksleger’ naar Zwitsers model, en waarom zij anderzijds nauwelijks aandacht besteedden aan de guerrilla-fase van de oorlog die vanaf medio 1900 sterk het karakter (en de beeldvorming) van de Boerenoorlog zou bepalen. Waarom verdween hun rapport vervolgens in een Haagse bureaulade, en waarom meenden zij (ieder van hen had oorlogservaring opgedaan in Nederlands-Indië) dat de guerrilla-oorlog van minder belang was?