Sekseverschillen en gezinsfactoren in taalontwikkeling in de voorschoolse periode

Abstract

In deze theoriegestuurde hypothesetoetsende cross-sectionele studie werd onderzocht of de factoren sekse, opleidingsniveau van de moeder en de aanwezigheid van een oudere broer of zus, samenhingen met de taalontwikkeling van kinderen in de voorschoolse periode. 127 jongens en 121 meisjes in de leeftijd van zestien dagen tot en met 42 maanden werden onderzocht door middel van de Bayley-III-NL. Daarbij werd gekeken naar het taalbegrip en de taalproductie. Door middel van multivariate variantie analyses werd aangetoond dat er zowel betreffende taalbegrip als taalproductie verschillen bestonden tussen de leeftijdsgroepen, waarbij de kinderen ouder dan twee jaar en vier maanden hoger scoorden dan kinderen in de leeftijd van vijf maanden tot een jaar en zeven maanden. Betreffende taalproductie verschilden kinderen van moeders met het opleidingsniveau Universiteit, master of doctor, van kinderen van moeders met het opleidingsniveau LBO/MAVO/VMBO en HAVO/VWO/MBO, waarbij de eerste groep kinderen hoger scoorde. Daarnaast verschilden kinderen van moeders met het opleidingsniveau HBO/Universiteit-bachelor met kinderen van moeders met het opleidingsniveau LBO/MAVO/VMBO. De eerste groep scoorde hoger op taalproductie. Een multipele regressieanalyse toonde aan dat vanaf de leeftijd van twee jaar en vier maanden sekse en de aanwezigheid van een oudere broer of zus voorspellers waren voor het taalbegrip van kinderen. Gevonden werd dat meisjes op deze leeftijd hoger scoorden op taalbegrip dan jongens. Ook werd gevonden dat meisjes met een oudere broer of zus een lagere score op taalbegrip hadden dan meisjes zonder een oudere broer of zus vanaf de leeftijd van twee jaar en vier maanden. Daarnaast bleek het opleidingsniveau van de moeder een positieve voorspeller te zijn voor de taalproductie van kinderen. Deze studie heeft enkele beperkingen. De studie was cross-sectioneel waardoor er geen causale of longitudinale verbanden aangetoond konden worden. Daarnaast zijn er beperkingen in de steekproef die gebruikt is. Ten slotte zijn de schaalscores tot stand gekomen door vergelijking met een Amerikaanse normgroep wat voor vertekening van resultaten kan zorgen. Hierdoor moeten de resultaten van dit onderzoek met voorzichtigheid worden geïnterpreteerd.