De normalisering van Duitsland: het GBVB en de Kosovo-oorlog
Summary
De Kosovo-oorlog (1999) en het militair ingrijpen door de NAVO zorgden er voor dat Duitsland voor het eerst sinds 1945 weer zijn leger buiten de landsgrenzen inzette. Duitsland werd hier door de internationale gemeenschap toe verzocht. Waar in het verleden West-Duitsland kenmerken van een civiele macht vertoonde en altijd de NAVO en/of de EG/EU slechts politiek steunde, stemde de Bondsdag van het verenigde Duitsland in met de inzet van Duitse troepen buiten de landsgrenzen, zowel op humanitaire gronden als op het gevoel verantwoordelijk te zijn voor de mensenrechten waar dan ook ter wereld. Het Duitse besluit om de NAVO niet alleen politiek, maar ook met troepen, te steunen leek dus een breuk met het verleden te zijn: wat betekende het conflict in Kosovo (1999) en het daarop volgende internationale militaire ingrijpen voor het buitenlands- en veiligheidsbeleid van Duitsland ten opzichte van Europa? Aan de hand van postnationalistische, multilaterale en realistische denkbeelden wordt onderzocht of de voorbereidingen die aan het NAVO-ingrijpen vooraf gingen, de daaropvolgende bombardementen op Servsiche doelen en de situatie na het einde van de Kosovo-oorlog een verandering of een voortzetting van het Duitse buitenlands- en veiligheidsbeleid inhielden.