Relationele agressie bij kinderen in groep 7 en 8 van het regulier en speciaal basisonderwijs

Abstract

Achtergrond: Relationele agressie is een relatief nieuw begrip waar nog maar weinig onderzoek naar verricht is. Handelingen die erbij komen kijken zijn het opzettelijk negeren of buitensluiten van anderen, het verspreiden van geruchten over anderen en dreigen een vriendschap te beëindigen. Het lijkt een wederzijds effect te hebben, degene die relationeel agressief gedrag vertonen hebben ook de meeste kans om het slachtoffer te zijn. Onderzoek is van belang om risicofactoren van relationele agressie te ontdekken en preventief te werk kunnen gaan. Doel: Onderzoeken wat de mate van relationele agressie is van kinderen in groep 7 en 8 van het (speciaal) basisonderwijs en welke factoren daarmee samenhangen. Methode: Bij leerkrachten en leerlingen van groep 7 en 8 van 10 basisscholen en 9 speciaal basisscholen in Nederland is een vragenlijst afgenomen waarin gevraagd werd naar het vertonen van relationele agressie en het slachtofferschap (alleen bij leerkracht), sociale status en competentiebeleving van de leerlingen (alleen bij leerlingen). Resultaten: Leerlingen op het speciaal basisonderwijs vertonen meer relationeel agressief gedrag dan leerlingen op het regulier basisonderwijs. Leerling- en leerkrachtinformatie liet zien dat leerlingen met een controversiële dan wel afgewezen sociale status meer relationeel agressief gedrag vertonen. Dat kinderen die een negatiever zelfbeeld en gevoel van eigenwaarde hebben, meer relationele agressie vertonen, wordt in dit onderzoek minimaal bevestigd. Daarnaast blijkt dat de mate waarin iemand slachtoffer is van relationele agressie significant positief samenhangt met het vertonen van relationele agressie. Conclusie: Het is van belang om leerlingen met een controversiële en afgewezen sociale status en leerlingen op het speciaal basisonderwijs in de gaten te houden zodat er verontrustende signalen opgevangen kunnen worden en daarin actie ondernomen kan worden.