Lezen of luisteren? Meelezen op het scherm tijdens gesprekken met een ALS-patiënte die communiceert door middel van de Tobii-technologie.

Abstract

Hester leeft sinds zeven jaar met de zeldzame spierziekte ALS. Hierdoor kan zij niet meer spreken of bewegen. Sinds anderhalf jaar kan zij echter weer communiceren door middel van de Tobii technologie. Dit is een systeem dat oogbewegingen volgt, waardoor Hester met haar ogen kan typen en de getypte tekst kan laten uitspreken. Voor dit onderzoek zijn twee face-to-face gesprekken van Hester met haar gesprekspartners geanalyseerd. Hierbij is gekeken naar de plaatsen waarop er door haar gesprekspartners werd meegelezen op het beeldscherm en welk doel dit meelezen had. Voor de analyse van de gesprekken is gebruik gemaakt van de theorie van de conversatie analyse. Uit de onderzochte gesprekken is gebleken dat Hesters gesprekspartners op zes verschillende manieren gebruik maken van de tekst die Hester aan het schrijven is op haar scherm. Deze verschillende manieren van omgaan met de gelezen tekst hebben allen tot doel om de gesprekken vlotter te laten verlopen. In dat opzicht zorgen zij dan ook voor een zekere voortgang binnen het gesprek. Daarnaast valt het meelezen op het scherm te verklaren door te kijken naar een ander aspect, namelijk de oogrichting en lichaamshouding van Hester. Doordat Hester tijdens gesprekken afgewend zit van haar gesprekspartner, en geen of nauwelijks oogcontact maakt, zullen haar gesprekspartners eerder geneigd zijn om een gemeenschappelijke blikrichting aan te nemen en ook naar het MyTobii-scherm te kijken.