Participatie, de brug tussen bewoners en woningcorporatie. Hoe bouw je deze brug en hoe blijft hij intact?

Abstract

Bewoners worden steeds vaker bij stedelijke herstructureringsprojecten betrokken. De bijdrage van bewoners kan erg waardevol zijn voor een project, maar daarbij is noodzakelijk dat het participatieproces goed verloopt. Indien dit niet gebeurt, kan het betrekken van bewoners in plaats van een positief effect te hebben, uitmonden in een tijdrovend en prijzig proces. Om te kunnen achterhalen welke factoren er nu voor zorgen dat een participatieproces goed verloopt is een sloop-nieuwbouwproject voor een jaar gevolgd. Eerst is onderzocht welke factoren bewonersparticipatie tijdens het besluitvormingsproces rondom herstructurering beïnvloeden. Vervolgens is er gekeken hoe een woningcorporatie deze participatie in zo goed mogelijke banen kan leiden. De informatie is verzameld door middel van enquêtes, participerende observaties en een aantal diepte-interviews. De belangrijkste bevinding is dat de verschillende vormen van participatie niet over één kam geschoren kunnen worden. Persoonskenmerken hebben invloed op de mate van participatie bij projecten, maar het hangt van de participatievorm af welke bewoners participeren. Dit is dus niet bij elke vorm dezelfde groep bewoners. Zo zijn oudere bewoners (55+) die al lang in de wijk wonen bijvoorbeeld oververtegenwoordigd bij informatieavonden, de tegenbeweging en bij de participatiegroep. Terwijl jonge bewoners (20-30) oververtegenwoordigd blijken te zijn wanneer het gaat om de interesse mee te denken over de indeling van de nieuwbouwwoningen en de inrichting van de nieuwe wijk. Verder zijn er een aantal punten die, wanneer daar aan voldaan wordt, de kans op een geslaagd participatieproces verhogen. Deze zijn: duidelijkheid, openheid naar bewoners toe, een goede relatie tussen beide partijen, geschikte problematiek, voldoende capaciteit en hulpmiddelen om het proces te ondersteunen en te financieren en er moet een meerwaarde zijn om bewoners bij de plannen te betrekken (voor zowel opdrachtgever en bewoners). Wanneer een project niet aan deze voorwaarden voldoet neemt de kans van slagen van het project af. Daarnaast blijkt de vertrouwensband tussen de bewoners en woningcorporatie erg van belang. Om deze in stand te kunnen houden is het belangrijk dat niet alleen gekeken wordt naar hoe draagvlak voor een project gehaald kan worden, maar hoe dit gehaald kan worden zonder het vertrouwen van de bewoners te beschadigen. Wanneer hier geen rekening mee gehouden wordt zal de draagvlakmeting voor het project waarschijnlijk wel gehaald worden, maar zal er tegelijkertijd kwaad bloed gezet worden onder de bewoners en dit zou negatieve gevolgen kunnen hebben voor volgende projecten.